Giới thiệu

Trận hồ Trasimene(217 BC): thất bại lớn của La Mã trong cuộc chiến chống lại hannibal trong chiến tranh punic lần 2

Hồ Trasimene(trasimeno) là một trong những hồ núi lửa lớn nhất ở trung tâm Ý.Nó chứa nước mưa và nước ngọt đổ từ một vài dòng suối từ ngọn núi.ngày nay nó có diện tích bề mặt 128 km2 và chiều sâu tối đa 6m. Vào thời xưa,nó lớn hơn nhưng nó đang bị cạn dần bởi những con kênh nhân tạo nối nó với sông Tiber.Hồ trở nên nổi tiếng bởi 1 trận chiến trong chiến tranh punic lần 2,khi người Carthage do Hannibal lãnh đạo đánh bại người Roma.Trận Trasimene là một trong những trận phục kích có qui mô lớn nhất và đạt được thắng lợi rực rỡ nhất trong lịch sử quân sự

Chuẩn bị

Mùa thu năm 218,hannibal dẫn quân đội Carthage vượt qua dãy Anpơ và đã đánh bại tướng Roma Publius Cornelius Scipio và Tiberrius Sempronius Longus ở 2 dòng sông Tinicus và Trebia,phụ lưu của sông Po.Sự hiện diện của kẻ thù ở phía nam dãy Anpơ khiến người Roma hoảng sợ.Chấp chính quan Tiberius Sempronius Longus trở về rome sau thất bại ở Trebia,và viện nguyên lão đã kiên quyết chọn những chấp chính quan mới, Gnaeus Servilius Geminus và Gaius Flaminius.Servilius được uỷ quyền kiểm soát đội quân của Scipio,trong khi Flaminius đảm nhận điều khiển đội quân của Sempronius.Cả 2 đội quân đã bị yếu đi sau thất bạo ở Trebia, và được bổ sung thêm 4 legion vừa được thành lập.Lực lượng mới này,cùng với 2 lực lượng còn lại sau thảm bại ở Trebia được phân chia cho 2 chấp chính quan.Các chấp chính quan biết họ cần phải làm gì.Không ít hơn 11 legion được chuẩn bị và họ quyết định từ bỏ đồng bằng sông Po,nơi kị binh carthage không thể bị đánh bại.Thay vì vậy,họ dẫn dụ Hannibal xâm chiếm Etruria,nơi những ngọn đồi là địa hình phù hợp với bộ binh La Mã.

Chấp chính quan Flaminius gửi đến Arretium(nay là Azzero) 2 legion,mỗi legion 5000 bộ binh nặng,10000 auxilaries,1000 cung thủ,1000 bộ binh nhẹ,khoảng 2500-3500 kị binh. Ông ta phải bảo vệ phía tây dãy Appennines. Đồng thời,Servilius bảo vệ Ariminium. Đội quân thứ 3 sẽ bảo vệ Rome.Hannibal dù chọn bất cứ vị trí nào để vượt appennies, ông ta sẽ gặp một lực lượng La Mã mạnh và sẽ bị sa bẫy giữa ít nhất 2 đội quân.

Hannibal chọn con đường phiá tây để đến Eruria(ngày nay là con đường cao tốc từ Bologna đến Florence),vượt qua đầm lầy thuộc con sông Arno,và tạo nên một con đường vòng ở vùng phiá tây Arretium-vươn tới Cortona,phía nam lực lượng của Flaminius. Đây là một sự điều quân đầy nguy hiểm vì sườn của quân carthage bị phơi bày cho quân La Mã tấn công,nhưng Hannibal cần chiến đấu với đội quân này trước khi nó kịp hội quân với một lực lượng khác.Tuy nhiên flaminius đủ thông minh để không bị cắn câu.

Vì vậy,Hannibal vượt qua quân đội La Mã ở Arretium và giờ ông có thể lựa chọn tiến đến Rome hoặc về phía đông. Ở cả 2 trường hợp, ông sẽ bị kẹp giữa lực lượng của Flaminius và 1 lực lượng LM khác.Hannibal chọn cách di chuyển đến Perusia về phía đông. Flaminius đã cẩn thận bám đuôi Hannibal,không đến quá gần bởi vì kị binh carthage có thể tấn công các lực lượng trinh sát của ông.Như một kết quả tất yếu,người Roma không biết chính xác Hannibal đang lam những gì.

Lực lượng tham chiến

Quân Carthage:

Chỉ huy:Hannibal

Quân số:hơn 50000 người

Quân cộng hoà Roma:

Chỉ huy:Flaminius

Quân số: 40000 người

Bố trí

Khi Hannibal đến hồ Trasimene, ông nhận thấy nơi này rất lí tưởng cho một cuộc phục kích,và hay rằng Flaminius đang đuổi theo ông nên đã chuẩn bị sẵn sàng cho trận đánh. Ở phía bắc là một khu rừng rậm rạp nơi có con đường vượt qua cạnh hồ.Dọc theo khoảng đất giữa nhưng ngọn đồi và hồ,Hannibal cắm trại nơi có tầm nhìn bao quát mọi thứ đi vào từ hẻm núi phía bắc,và sử dụng buổi tối để sắp đặt quân đội cho trận chiến.Hannibal bố trí bộ binh nặng người Iberia,Celts và châu Phi trên một vùng đất hơi nhô cao.Từ đây,họ có một không gian rộng rãi để tấn công phủ đầu quân Roma từ cánh trái.Kị binh và bộ binh Gaul được che đậy sau những khu rừng rậm rạp và những ngọn đồi,gần nơi mà quân đội Roma sẽ đi qua đầu tiên.Vì vậy,họ có thể mở 1 cuộc tấn công đột ngột vào quân La Mã và khoá chặt đường rút lui của họ.Bộ binh nhẹ được bố trí ở giữa nơi không thể nhìn rõ từ vùng đất bằng phẳng cạnh hồ nhằm mục đích bảo đảm sự bí mật cho đến khi có hiêu lệnh tấn công.Ngoài ra,vào đêm trước trận chiến, ông ra lệnh đốt lửa trại ở đồi Tuoro, ở một khoảng cách đủ lớn để người Roma tin rằng quân Carthage đang ở một vị trí xa hơn nhiều so với vị trí thực tế của họ.

Diễn biến

Vào buổi sáng 24 tháng 6 năm 217 BC,chấp chính quan Flaminius ra lệnh cho quân đội cuả ông ta rời trại tiến đến hồ Trasimene,nằm ở phía đông Borghetto ngày nay.Từ đây,các quân đoàn La Mã đi theo 1 đội quân mà họ tin rằng cách họ nửa ngày đường về phía đông.

Con dốc được bao phủ bởi rừng và sương mù buổi sáng sớm,lan đến từ hồ nước vào buổi sáng trước khi mặt trời mọc.Flaminius tỏ ra rất hăng hái và đã thúc giục quân lính của ông ta.Hannibal đưa một lực lượng nhỏ dẫn dụ quân tiên phong Roma nhằm làm rối loan,chia cắt đội hình của họ.Khi toàn bộ quân Roma đã vượt qua hẻm núi,tiến vào làn sương dày đặc,tiếng kèn cất lên báo hiệu một cuộc tấn công.Người La Mã nhận thấy mình đã đi vào 1 cái bẫy nhưng quá muộn.Kị binh và bộ binh Carthage rời vị trí phục kích chặn các con đường và bắt đầu giao chiến.Bị bất ngờ và áp đảo,quân Roma không kịp bố trí đội hình chiến đấu.Họ không thể đi về phía nam bởi hồ qúa lớn để có thể bơi qua,quân Roma cũng không thể tiến về phía đông vì bộ binh Carthage đã chặn đứng con đường,quay trở lại là không thể vì Hannibal đã bịt con đường rút lui,việc duy nhất mà giờ quân đội La Mã có thể làm là sẵn sàng cho một trận đánh với quân Carthage tiến đến từ phía bắc.Tuy nhiên quân auxilia ở phía cuối đội hình đã bị huỷ diệt ngay từ khi trận đấu vừa bắt đầu,và người La Mã phải chiến đấu với sức ép rất lớn vào 2 cánh.Họ phải chiến đấu trong sự tuyệt vọng. đội hình Roma bị chia cắt làm 3.Phía tây đội hình bị tấn công bởi kị binh Carthage và bị tách khỏi 2 khối quân còn lại.Lực lượng trung tâm,bao gồm Flaminius bị phá vỡ bởi lực lượng người Gaul sau 3 giờ chiến đấu.Lực lượng tiên phong,phải chiến đấu ít hơn,nhận thấy rõ thảm hoạ đang xảy đến với những đồng đội sau lưng họ, đã tìm kiếm 1 lối thoát xuyên qua hàng quân skirmish của Carthage và chạy khỏi khu rừng. Sau vài giờ,2 legion bị tiêu diệt và Flaminius tử trận.Ít nhất 15000 quân La Mã bị tiêu diệt hoặc chết đuối,10000 khác đã thoát trở về rome bằng những cách khác nhau.Hannibal mất 2500 người và 1 số lớn chết vì vết thương sau đó.6000 quân Roma đã phá vỡ hàng quân Carthage và lợi dụng màn sương mù để chạy thoát về phía đông,nhưng sau đó đã bị bao vây bởi kị binh Carthage dưói sự chỉ huy của Maharbal.

Thảm bại của quân Roma không dừng ở đó.Chỉ một vài ngày sau,4000 quân cứu viện dưới quyền chỉ huy của pháp quan Gaius Centennius cũng bị chặn đứng và huỷ diệt.

Kết quả

Quân Carthage:2500 chết và một số bị thương

Quân Roma:15000 chết,Flaminius tử trận

Hannibal, tiếp tục toả sáng với một chiến thắng vĩ đại,sau 2 chiến thắng tại Tinicus và Trebia.

Những đồng minh của La Mã có tù binh trong trận chiến được nhận những điều khoản mềm mỏng của hannibal bởi vì ông muốn huỷ bỏ các lực lượng đồng minh của La Mã.Tuy nhiên,suốt những ngày sau đó,vị tướng của Carthage khám phá ra rằng ông không thể nhắm đến chiến thuật này,sau khi ông đánh bại quân tiên phong của một chấp chính quan Roma khác gần Assisi,thị trấn này cự tuyệt việc đầu hàng.

Ở Rome,tin tức về thảm bại gây nên nỗi hoảng sợ khủng khiếp, Quintus Fabius Maximus trở thành người đứng đầu và kế hoạch Fabian được thông qua. Ông ta muốn tránh xa khỏi các cuộc đối đầu trực diện,thay vào đó quấy nhiễu với cường độ thấp làm mệt mỏi quân Carthage,trong khi người Roma xây dựng lại lực lượng của mình.Chiến thuật này đã thu được thắng lợi.Nhưng các chấp chính quan của năm 216 BC,Paullus và Varro, đã quyết định đâm đầu vào thất bại.Mặc dù kết quả là thảm hoạ ở Cannae,thất bại lớn nhất mà quân Roma phải trải qua trong suốt chiến tranh Punic lần 2,một phần đồng minh của La Mã đã sụp đổ,những đồng minh còn lại vẫn trung thành với La Mã,cũng như Assisi đã làm sau trận thảm bại ở hồ Trasimene.

link total war

.youtube.com/watch?v=s-jd79hDFYU