Lời dẫn:
Con trai của Thái thú Giang Nam Linh Châu Lục Bạch được tên bạn chơi thân từ nhỏ tên là Nguyễn Trú yêu, Nguyễn Trú si mê thành nghiện, kê đơn với ý đồ gạo nấu thành cơm. Nào biết Nguyễn Trú dùng thuốc gì mà có cả tiên sơn đoạn trường thảo*, Lục Bạch bởi vậy mà trúng độc hôn mê bất tỉnh, sau khi được Tiên sơn dược Tiên yên toan thương hoàn giải độc cho, Lục Bạch đại triệt đãi ngộ, vị hôn thê gia đình chỉ định cho y cũng đã từ hôn vì y mang trên mình bệnh tật, thế là y quyết định lên chùa tu hành.
Tình tiết trước đó có trong bộ "Vi Nhị Tẫn Cuồng" cùng hệ liệt.
*đoạn trường thảo: lá ngón, ba lá chết một mạng người.
Chính văn như sau:
Trong phòng, Lục Bạch mặt mũi tát nhợt mà vẫn nở nụ cười, lẳng lặng chờ Nguyễn Trú.
Lục Bạch thấy anh ta tiến vào thì mỉm cười, tựa như gió nhẹ thổi qua chào: "Đã lâu không gặp, Nguyễn Trú."
Nguyễn Trú cũng cười:“Đã lâu không gặp.”
Hai người ngồi đối diện nhau một hồi lâu, cuối cùng là Lục Bạch đánh vỡ cục diện, y nói: "Cha tôi đã nói cho tôi cả rồi, Nguyễn Trú, anh nên biết giữa chúng ta không có khả năng đâu."
“Tôi biết.”
“Vậy anh?”
“Tôi đã quyết định, chờ cậu thành thân, rồi Lạc Tầm Vân thành thân xong thì tôi sẽ đi."
Lục Bạch hỏi: "Lạc Tầm Vân là ai?
“Bạn tôi mới quen.”
“Thì ra là vậy.”
Nguyễn Trú nhớ đến ngày ấy chứng kiến hai người họ bên nhau không màng thế tục thì nhịn không được lại cười: "Bọn họ rất tốt."
Lục Bạch cũng chẳng nề nà chuyện này với anh ta, đột nhiên nói: "Tôi sẽ không thành thân."
Nguyễn Trú kinh ngạc: "Vì sao?"
"Trong mấy ngày hôn mê, thật ra tôi vẫn có ý thức, tôi vẫn nghĩ nhân sinh tại thế, cầu là cái gì. Cả đời tôi chưa từng theo đuổi công danh, con người lại nhàm chán, tôi nghĩ, tôi như vậy sợ rằng sẽ rất khó ở chung với người ta. Tôi định, lên chùa tu hành."
Nguyễn Trú thật sự mê mang, "Cậu không cần phải làm như vậy đâu, sau này tôi sẽ không quấn cậu nữa."
"Không phải như anh nghĩ đâu." Lục Bạch mỉm cười, "Tôi thật sự mệt mỏi quá, muốn tĩnh tâm, nếu có thể bỏ được sự câu nệ* khắp người tôi thì tương lai, có lẽ còn có thể làm ra một phen sự nghiệp."
*Nguyên văn: 酸腐 - là một Hán ngữ, chỉ những người có lời nói hành động câu nệ những chế độ, luật lễ, lễ nghĩa cũ.
“Như vậy a......”
“Như vậy mới không phụ nhiều năm dạy bảo của cha."
Lục Bạch đã nói đến nước này rồi thì Nguyễn Trú càng không còn lời nào để nói nữa, anh ta gật gật đầu: "Tôi đây, cung chúc cậu thuận buồm xuôi gió."
Lục Bạch cười gật đầu.
Lại nói: "Nghe nói, lần này khi anh đi tìm giải dược thì có tìm thấy một người."
Nguyễn Trú hơi sửng sốt, sau đó mới sáng tỏ, anh ta chưa từng nói với ai rằng mình có quan hệ với Thương Hoàn, nói vậy đây là Lục bá phụ nói với Lục Bạch rồi.
Anh ta gật gật đầu.
Lục Bạch nói: "Nguyễn Trú, anh rất tốt, những lời này trong lòng tôi chưa bao giờ phai mờ, tôi chúc phúc cho hai người."
Nguyễn Trú ngây ngốc: "....Cảm ơn cậu."
Bên ngoài có một cơn gió lạnh thổi tới, Lục Bạch cúi người ho vài tiếng, nắm chặt đệm chăn, xấu hổ cười nói: "Xem xem tôi này, sức khỏe càng ngày càng kém."
"Cậu sẽ khá lên thôi." Nguyễn Trú vô cùng áy náy.
"Ừ, nhận lấy cát ngôn của anh."
"Nguyễn Trú."
"Hử?"
"Tôi mệt rồi."
".....Ừ."
Nói rồi Nguyễn Trú nhẹ tay nhẹ chân rón rén đóng cửa lại, Lục Bạch vẫn mỉm cười trông anh ta rời đi, cho đến khi khuất bóng mới phát ra một tiếng cười khẽ.
Mấy ngày sau, Lục Bạch một mình đến quận An Nhạc.
Quận An Nhạc nằm ở phía bắc Linh Châu, ở giữa là quận Nhất Châu cách đó khá xa. Ngoại ô có một ngôi chùa, tên là Phu già tự. Là ngôi chùa nổi danh nhất của nước Trần, hàng năm người đến bài phật cầu nguyện nhiều không sao đếm xuể, thậm chí không thiếu quý nhân tai to mặt lớn trong kinh thành cũng không quản đường xa đến lễ bái.
Mấy năm trước, Lục Bạch đã từng tới Phu già tự, có quen biết với trụ trì ngôi chùa, đến nay, y lại tìm đến chùa, chỉ vì muốn tu hành tĩnh tâm.
Ngoài cửa Phu già tự có chín chín tám mươi mốt bậc thang. Cơ thể Lục Bạch yếu đuối, bình thường lại không rèn luyện, mới đi được mấy bước đã thở hồng hộc, ấy vậy mà y cũng chẳng ngừng lại nghỉ, cứ thở phì phò mà đi.
Trèo lên đến nơi đã mệt muốn chết, y tựa vào gốc cây bên cạnh nghỉ một hồi lâu rồi mới chậm rãi đi tiếp.
Trong mấy năm nay trong chùa cũng chẳng có biến hóa gì lớn, vừa vào tới cửa đã thấy một tiểu hòa thượng tới chào.
"Chào thí chủ, xin hỏi là đến bài phật hay là cầu kinh?"
Lục Bạch mỉm cười, hai tay chắp lại nói với y rằng: "Tục gia Lục Tử Hề, tiến đến quý tự xin gặp Không trần đại sư."
[Chú thích: Lục Bạch tự Tử Hề.]
<tbody>
*minh họa</tbody>Tiểu hòa thượng bừng tỉnh đại ngộ, nói thẳng: "Nguyên lai là Lục thí chủ, trụ trì đã biết hôm nay thí chủ sẽ tới rồi, đang ở sau viện chờ cậu đấy. Thí chủ, mời."
Lục Bạch chắp hai tay thành hình chữ thập*: "Đa tạ sư phó."
Lục Bạch chậm rãi đi theo tiểu hòa thượng đến sau viện, chỉ thấy trong viện hoa cỏ phồn úc, rất nhiều hồ nhỏ, rung động râm ran, nhìn rất bắt mắt. Trong viện có một cái đỉnh nhỏ, Lục Bạch ngẩng đầu nhìn lại, chỉ thấy một tăng nhân tóc trắng đang ngồi một mình ở đó.
Tiểu hòa thượng nói: "Trụ trì đang chờ trong đình, mời thí chủ tự qua." Nói rồi, tiểu hòa thượng cúi đầu một cái với Không Trần đại sư và Lục Bạch, đoạn xoay người rời đi.
Lục Bạch đi vào trong đình.
Không Trần đại Sư nhìn vị công tử nho nhã tiến đến trước mặt mình thì cười nói: "Lục thí chủ, nhiều năm rồi không gặp."
“Đại sư mạnh khỏe.”
Không Trần đại sư đứng lên, tỉ mỉ nhìn ngắm Lục Bạch một hồi, sau đó mới lộ ra một nụ cười thoảng thốt: "Lúc trước gặp thí chủ thì chỉ thấy thanh tú nho nhã, nay gặp lại, xem ra bộ dáng đã khác rồi."
Lục Bạch hơi hơi kinh ngạc, cung kính hỏi: "Đại Sư giải thích xem nào?"
"Trong lồng ngực có một khe rãnh*, khuôn trang lạnh nhạt đi đôi phần, trong mắt có mong đợi nên trong lòng có hồ nghi."
*Nguyên văn lấy từ câu 胸有邱壑 - hung hữu câu hác - chỉ những người có kiến thức rộng rãi
Lục Bạch nghe vậy thì đáp: "Một lời của đại sư nói đúng suy nghĩ trong lòng tôi rồi. Lần này đến quý tự chỉ mong được mượn linh khí trong trẻo trong chùa để rửa nửa đời dơ bẩn của tôi."
Lục Bạch nói xong thì dùng vẻ mặt mê mang nhìn về phía Không Trần đại sư, nhưng Không Trần chỉ lắc đầu, tiến về phía trước vài bước để ngắm nhìn phong cảnh ngoài đình.
Rồi sau đó quay đầu, chỉ vào đám mây trắng trên bầu trời: "Thí chủ tựa như đám mây trên bầu trời kia, lúc đầu không nhìn thấy vạn vật nên mới tự mình bước ra nhìn ngắm. Sau này khi biết được sự đời, tâm như tấm giương sáng, thuần khiết như mây, tự do phiêu đãng trên bầu trời."
Lục Bạch có chút mê hoặc, mở to hai mắt nhìn đám mây, cau mày nói: "Lời của đại sư, rốt cuộc là có ý gì?"
Dừng một chút, y lại hỏi: "Tôi đây nên làm gì đây?"
Không Trần đại sư nói: "Cho nên việc thí chủ nên làm lúc này là tự ngẫm lại bản thân, mài rũa lại cái tâm tinh thuần nhất của mình, lấy tư thái thái dương hướng hồng trần để tĩnh tâm tĩnh khí."
"Lão nạp hồi trước có nói với thí chủ một câu, giờ thí chủ đã minh bạch rồi, chỉ cần một chút thời gian bị thế tục quấn thân thôi là sẽ đánh mất bản thân ngay. Thí chủ nên biết, không nên quá câu nệ câu chữ trong sách vở, như vậy sẽ khó tránh khỏi rơi vào khuôn sáo cũ."
Lục Bạch hỏi: "Cho nên đại sư muốn tôi quên đi sở học?"
"Cũng không phải, không phải quên đi mà là lưu nó lại thế gian, còn hiện tại tâm của cậu nên chỉ chú tâm vào tình của cậu thôi, đừng để khát vọng của cậu bị sở học áp chế, để chúng thoát ra."
Lục Bạch bừng tỉnh đại ngộ.
Từ nhỏ y đã đọc tứ thư ngũ kinh, đến đạo Khổng Mạnh cũng nhất mực thờ phụng trong lòng, làm chuyện gì cũng đều dựa theo sách vở, tuy rằng làm sư phó trong Thanh Vân thư viện lâu như vậy rồi mà sự cổ hủ trong lòng vẫn chưa hề thay đổi.
Thật ra cũng có rất nhiều nói như vậy rồi, gọi y là tú tài cổ hủ.
Lần này trải qua chuyện của Nguyễn Trú, y nhìn Nguyễn Trú sống dựa theo tâm tính, vô ưu vô lưu, tự do tự tại, tuy rằng không chịu quản giáo ước thúc nhưng cũng thoải mái vô cùng.
Y hiểu ra đôi chút, vì sao phụ thân dạy bảo y đã nhiều năm như vậy mà mỗi lần nhìn thấy y lại bất đắc dĩ thở dài.
Hiểu vì sao Nguyễn Trú lưu luyến si mê y nhiều năm như thế mà trong vỏn vẹn một tháng đã buông tay hoàn toàn.
Thật ra, tất cả mọi chuyện đều do con người y.
Phụ thân chỉ bảo y là hi vọng y trở thành rường cột nước nhà, có được siêu nhiên tình hoài, lấy bản tâm làm việc làm người. Cho nên khi ông phát hiện y vẫn cổ hủ cố chấp như trước, ông mới thấy bất đắc dĩ.
Nguyễn Trú thích y nhưng lại buông tay, chỉ sợ cũng là do anh ta bị mình làm tổn thương.
Kỳ thật sống ở trên đời, suy cho cùng cũng đều gói trong một chữ tình!
Không Trần đại sư thấy y suy tư không nói, đoạn nói thêm: "Lục thí chủ đã sáng tỏ rồi thì lão nạp không cần nhiều lời nữa. Phòng đã chuẩn bị xong, mời thí chủ vào ở."
Lục Bạch trầm mặc thật lâu, sau đó ngẩng đầu nhìn bộ dạng hung hữu câu hác* của Không Trần thì khóe miệng dần nhếch lên.
*Nguyên văn: 胸有邱壑 - chỉ những người có kiến thức rộng rãi
“Đa tạ đại sư.”
Không Trần khẽ gật đầu, thấy y rời đi, trong miệng chậm rãi nói: "Nhất niệm cải, nhất thế duyên. Đợi đến khi duyên tới mới là lúc thông suốt."