Trong mấy ngày sau đó, gần như tôi không gặp Zinaida; nàng ngã bệnh, tuy thế vẫn không tránh khỏi những người quen biết tấp nập ghé qua để bày tỏ, theo lời họ, sự quan tâm -- tất cả mọi người, nghĩa là, ngoại trừ Meidanov, đang ủ ê, buồn bã vì đã bỏ mất cơ hội biểu lộ tấm nhiệt tình. Ngồi ở một góc phòng, mặt Byelovzorov thụng thiu, đỏ lự, nút áo gài cao tận cổ; trên gương mặt xương xương của Melevsky, một nụ cười ác độc thấp thoáng; gần đây Zinaida tỏ ra hất hủi nên chàng quay ra phục vụ bà công chúa tận tâm, đi với bà trên cổ xe thuê đến dinh thự ngài Đại tướng -Thống đốc. Tuy nhiên, cuộc thăm viếng đó đã thất bại, không những thế lại còn là một kinh nghiệm không vui cho Malevsky; người ta nhắc tới những tai tiếng trước đây của Malevsky với các quan chức ở bộ công chánh, Malevsky phải nại ra sự non nớt và thiếu kinh nghiệm của mình để bào chửa. Lushin thăm viếng mỗi ngày hai lần, nhưng không ở lâu; sau lần trò chuyện tới nơi tới chốn trước đây với ông, tôi cảm thấy có phần kính sợ ông, đồng thời có một hấp lực tự nhiên. Một hôm, đi dạo trong công viên Neskutchny với tôi, ông đang vui vẽ tử tế, giảng giải cho tôi về các loại cây cỏ hoa lá, thình lình à propos không một lý do, ông đập tay lên trán kêu to, "Còn tôi, thằng khờ, cứ tưởng nàng chỉ làm duyên làm dáng! rõ ràng đôi với một số người, hy sinh bản thân là hạnh phúc ngọt ngào!"

"Ông muốn nói gì thế?" tôi dò hỏi.

"Tôi chẳng muốn nói gì cả" Lushin trả lời cụt ngủn.

Zinaida trôn tránh tôi; và tôi không thể không nhận ra rằng sự hiện diện của tôi khiến nàng khốn khổ. Nàng miễn cưỡng lẫn tránh tôi...; điều đó cay đắng làm sao, lòng tôi tan nát làm sao! Không thể làm gi khác hơn, tôi tránh lối nàng đi, chỉ quan sát từ phía xa, cũng không phải dễ. Giống như trước đây, một điều gì bí ẩn đang xảy ra; gương mặt nàng thay đổi, nàng hoàn toàn thay đổi. Một buổi tối yên tĩnh ấm áp, tôi đã ngạc nhiên vì sự biến đổi ấy. Tôi ngồi ở một băng ghế thấp dưới vòm lá xum xê của bụi cây cơm cháy; đó là nơi ẩn trú kín đáo tôi hằng ưa thích; từ chỗ ấy có thể nhìn thấy cửa sổ phòng Zinaida. Trên đầu tôi, một chú chim con tíu tít lăng xăng trong tàn lá âm u; ả mèo xám vươn chân duỗi mình rồi lọ mọ dạo quanh, những con bọ hung đầu mùa rền rĩ, râm ran, không gian vẫn trong vắt mặc dù không còn sáng. Tôi ngồi đó, miệt mài nhìn lên cửa sổ, chờ đợi; cửa mở, Zinaida xuất hiện nơi khung cửa. Nàng mặc một chiếc áo trắng, thân hình, gương mặt, bờ vai và đôi tay nhợt nhạt trắng. Nàng đứng im thật lâu, nhìn thắng, cau đôi mày. Tôi chưa bao giờ trông thấy vẽ mặt ấy. Rồi nàng nắm chặt tay, đưa lên môi, lên trán, và đột ngột mở tay ra, giật mạnh những sợi tóc mai, vứt chúng đi, gật đầu như thể quả quyết, rồi đóng sầm cửa.

Ba ngày sau trong vườn, tôi gặp nàng. Tôi quay đi nhưng nàng chận lại.

"Đưa tay ra cho chị nào," nàng nói, vẫn trìu mến như xưa, "đã lâu chị em chúng ta không trò chuyện với nhau."

Tôi len lén nhìn; đôi mắt nàng long lanh êm ái, dường như nàng đang mĩm cười dưới một màng sương mỏng.

"Chị khỏi bệnh chưa?" tôi hỏi.

"Vâng, chị đã khỏi bệnh," nàng trả lời, tay ngắt một đóa hồng đỏ. "Chị vẫn còn hơi mệt, nhưng chắc cũng sẽ vượt qua."

"Và chị sẽ trở lại như xưa?" tôi hỏi.

Zinaida đưa đóa hoa lên mặt, và tôi tưởng tượng những hoa ảnh rơi trên đôi má hồng. "Sao em nói thế, chị thay đổi lắm chăng?" nàng vặn hỏi.

"Vâng, chị thay đổi lắm," tôi lí nhí trả lời.

"Chị đã lạnh nhạt với em, chị biết," Zinaida bắt đầu, "nhưng em đừng để tâm... chị không thể nào làm khác hơn... Nào, tại sao chúng ta lại bàn về chuyện ấy nhỉ?"

"Em biết mà, phải rồi, chi không muốn cho em yêu chị!" không thể kiềm chế, tôi kêu lên vô vọng.

"Không phải thế, em cứ yêu quý chị, nhưng theo cách khác."

"Cách nào?"

"Chúng ta hãy là bạn tốt -- thế nhé!" Zinaida trao cho tôi đóa hồng để ngửi hương thơm. "Nghe đây, em biết là chị lớn tuổi hơn em nhiều -- chị có thể là cô, dì của em, thật thế; ơ mà không, không hẳn là cô dì, nhưng chắc có thể là chị cà. Còn em..."

"Chị nghĩ em là trẻ nít" tôi ngắt lời.

"Vâng, đúng vậy, nhưng là một đứa trẻ dễ thương, thông minh, ngoan ngoãn mà chị rất yêu quý. Em biết không? từ hôm nay trở đi, chị phong tước tiểu đồng cho em, không được quên tiểu đồng phải luôn luôn ở cạnh quý nương của mình. Biểu tượng cho tước vị mới của em đây," nàng nói, cài đóa hoa vào chiếc khuy trên ve áo của tôi, "biểu tượng cho đặc ân đây."

"Có lần chị ban cho em những đặc ân khác," tôi ấp úng.

"A!" nàng vừa trả lời vừa liếc tôi. "Chú chàng nhớ dai quá nhỉ? thôi được, chị đã sẳn sàng....." và nàng cúi xuống, đặt một chiếc hôn tinh khiết, an lành lên trán tôi.

Tôi vẫn nhìn khi nàng quay lưng đi và nói, "Tiểu đồng, đi theo ta, " và bước vào nhà nàng. Tôi theo sau -- ngẩn ngơ. "Có thể nào người thiếu nữ thùy mi, khôn ngoan này," tôi thầm nghĩ, "lại là chị Zinaida mà ta đã quen biết?" Rồi tôi hình dung ra dáng đi đằm thắm hơn, hình bóng uy nghi, duyên dáng hơn.

Và, xin Chúa hãy xót thương con! một tình yêu tươi mới đang bừng bừng thiêu đốt hồn tôi!