Canolles được dẫn vào một căn phòng rộng căng rèm màu sẫm. và chỉ được soi sáng bằng một ngọn nên đêm đặt cái bàn chân quỳ Ở giữa nhà hai cửa sổ. Nhờ chút ánh sáng ấy tỏa ra. có thể nhận thấy phía trên ngọn đèn. một bức chân dung phụ nữ đứng cầm tay một đứa bé. Cuối phòng nơi ánh sáng lọt tới. run rẩy và chập chờn. qua tấm rèm màn một người phụ nữ mà danh hiệu nam tước De Canolles đã khiến bà ta phải bàng hoàng.

Nhà quý tộc cũng vẫn phải qua những thủ tục thông thường. nghĩa là tiến lên ba bước theo như luật lệ về phía giường. cúi chào. rồi lại ba bước nữa. Hai thế nữ sau khi giúp De Condé phu nhân đi nằm. đã rút lui! Anh hầu phòng khép cửa lại và chỉ còn lại một mình Canolles với bà quận Canolles không buộc phải mở đầu câu chuyện. chàng chờ đợi. Nhưng về phía bà quận chúa.

có vẻ như muốn cố tình giữ sự im lặng. cho nên chàng sĩ quan trẻ tuổi tự nghĩ tốt hơn có lẽ nên lên tiếng trước để khỏi phải lặng thinh trong một tư thế bối rối như thế này. giông bão chứa đựng trong bầu không khí nặng nề ấy chắc chắn sẽ bùng nổ ngay trong những câu nói đầu tiến và chàng sẽ phải chịu đựng cơn giận thứ hai của một vị quận chúa còn ghê gớm hơn bà thứ nhất. trẻ hơn và cũng đáng chú ý hơn.

Cảm thấy bị xúc phạm. chàng bạo dạn hơn và nghiêng mình lần thứ ba cho phù hợp với tình huống. nghĩa là một cái chào cứng cỏi và câu nệ. báo trước một sự nổi nóng của anh chàng xứ Gascogne.

- Thưa phu nhân - Chàng nói - thay mặt hoàng hậu nhiếp chính. tôi có được vinh dự xin một cuộc hội kiên và phu nhân đã chiếu cố chấp thuận. Bây giờ phu nhân có thể rộng lượng cho tôi biên. bằng một câu nói một dấu hiệu rằng phu nhân có chấp nhận sự hiện diện của tôi và sẵn sàng nghe tôi trình bày chăng?

CÓ một cử động sau bức rèm và dưới tấm mền báo cho Canolles biết rằng chàng sẽ được nghe câu trả lời.

Thật thế. chàng nghe một giọng nói nghẹn đi. xúc động.

- Nói đi. thưa ngài. tôi nghe đây.

Canolles bắt đầu sử dụng tài hùng biện của mình:

- Thưa phu nhân. hoàng hậu cử tôi đến để đoan quyên với phu nhân rằng hoàng hậu vẫn mong muốn được duy trì những quan hệ thân hữu tốt đẹp với phu nhân.

Quận chúa ngắt lời:

- Thưa ngài. đừng nên nói về tình thân hữu giữa hoàng hậu và gia đình De Condé nữa. đã có những bằng chứng ngược lại tại những hầm giam của lâu đài Vincennes.

Canolles bắt đầu sử dụng tài hùng biện của mình:

- Thưa phu nhân. hoàng hậu cử tôi đến để đoan quyên với phu nhân rằng hoàng hậu vẫn mong muốn được duy trì những quan hệ thân hữu tốt đẹp với phu nhân.

Quận chúa ngắt lời:

- Thưa ngài. đừng nên nói về tình thân hữu giữa hoàng hậu và gia đình Condé nữa. đã có những bằng chứng ngược lại tại những hầm giam của lâu đài Vincennes.

Canolles thầm nghĩ: "ái chà! HỌ đã nắm được điều bí ấn ấy và lần nào cũng đưa ra sử dụng".

Trong lúc ấy. có một sự chuyển động từ phía giường. và De Canolles vì bối rối đã không để ý.

Quận chúa nói tiếp:

- Thưa ngài. thật ra thì ngài muốn điều chi?

- Tôi. thưa phu nhân. tôi không muốn gì cả. Chính hoàng hậu đã muốn tôi có mặt Ở lâu đài này. và giữ sự giao tiếp với phu nhân dù tôi tự biết không xứng đáng với danh dự ấy. đồng thời dùng hết khả năng của mình để tái lập hòa khí giữa hai vị hoàng thân cùng một huyết thống. đã bất hòa với nhau mà không có lý do nào cả.

- Không lý do! - Quận chúa kêu lên - ông cho rằng sự bất hòa của gia đình chúng tôi là không có lý do?

- Xin phu nhân thứ lỗi cho. Tôi không phán quyên điều gì cả. tôi không phải quan tòa. tôi chỉ là một người truyền đạt.

- Và trong khi chờ đợi sự hòa hợp tốt đẹp ấy được thiên lập. hoàng hậu đã cho người dò thám tôi nại cớ . . .

- Như vậy . . . - Canolles phẫn nộ nói - Tôi là một tên do thám sao? Tôi xin cám ơn sự thành thực của phu nhân.

Và trong cơn thất vọng bắt đầu xâm chiêm lấy mình. Canolles đảo mắt nhìn những bức họa treo trên tường rồi chàng tiếp:

- Như vậy. tôi là một tên gián điệp! ôi! Thưa phu nhân. xin đừng đối xử với tôi như người ta đối xử với một tên khốn kiếp như thế. chẳng lẽ phu nhân lại quên rằng tôi là sứ giả của hoàng hậu và vị hoàng hậu ấy phải chịu trách nhiệm về tất cả những hành động của tôi. rằng tôi chỉ là một kẻ thừa hành. Hãy sai quân hầu đuổi tôi đi. hãy để cho những kẻ cận thần của phu nhân sát hại tôi đi hãy để cho tôi đối diện với những người tôi có thể ứng phó được bằng gậy gộc hay gươm giáo.

nhưng xin đừng nhục mạ một cách cay độc một sĩ quan đã cùng một lúc phải làm tròn bổn phận của người lính và của một thần dân.

Những câu nói ấy thốt ra từ tâm can chàng. đau đớn như một lời rên rỉ. đay nghiên như một sự trách móc. đã thực sự có hiệu quả. Nghe xong. quận chúa nhổm dậy. mắt long lanh. tay run rẩy. và phác một cử chỉ lo âu hướng về vị sứ giả.

- Xin chúa hãy tha cho tôi. nếu quả rằng tôi có ý định nhục mạ một nhà quý tộc dũng cảm như ông. Không thưa ông Canolles không. tôi không nghi ngờ lòng trung thành của ông. tôi quả có nặng lời. nhưng thật ra tôi không muốn xúc phạm ông. Không. không thưa ông nam tước.

ngài là một người phong nhã. và tôi xin hoàn toàn thừa nhận tư cách của ngài.

Bị lôi cuốn bởi nhiệt tình của mình qua những câu nói ấy. quận chúa nhoài người ra khỏi bóng tối của những bức rèm dày. người ta có thể nhìn thấy vầng trán dưới khăn trùm đầu. mớ tóc vàng được kết thành từng lọn. cặp môi hồng. đôi mắt ướt và dịu hiền của bà. Canolles sửng sốt bởi vì như có một ảo ảnh vừa hiện ra trước mắt chàng. Bởi vì chàng tưởng như vừa thở hít lại một hương mà kỷ niệm về nó đã khiến chàng say đắm. Hình như một trong những cánh cửa vàng ấy. nơi những giấc mơ đẹp đã từng đi qua. vừa mở ra để dẫn chàng đến một nơi đầy vui tươi của hương hoa. và ái tình. ánh mắt chàng rất chính xác và tinh tường. liếc về phía giường của quận chúa. và trong khoảnh khắc ngắn ngủi của một phần giây đồng hồ. một tia sáng đã lóe lên soi rọi vào quá khứ. chàng đã nhận ra vị quận chúa nằm kia chính là người đội danh tử tước De Cambes.

Như chúng tôi đã trình bày Ở đoạn trên: CÓ những sự chuyển động sau bức rèm. ĐÓ là vì bà quận chúa giả hiệu này trong lúc cuống quít đã che vội cái mạng lên đôi mắt đẹp. giấu vội bàn tay trắng muốt và thon nhỏ của mình để khỏi lộ. Sau đó. nàng cố gắng - tuy còn xúc động nhưng đã bớt lo âu - nối lại cuộc nói chuyện dở dang.

- Ngài nói sao. thưa ngài? - Người thiếu phụ hỏi.

Nhưng Canolles vẫn còn bàng hoàng và sững sờ. Những ảo ảnh diễn qua trước mắt chàng. ý nghĩ của chàng quay cuồng. trí nhớ và giác quan của chàng phiêu bạt. chàng đã suýt mất đi sự kính cấn và lên tiếng hỏi. Chỉ còn lại bản năng. mà Thượng đến đặt vào tim những kẻ đang yêu.

và được những người đàn bà gọi là tánh nhút nhát. đã khuyên Canolles nên chờ đợi. để không làm giấc mơ tan biên. để khỏi bị liên lụy vào thực tại. Bởi lẽ chỉ một câu nói dại khờ. hạnh phúc của tất cả cuộc đời chàng sẽ tuột khỏi tầm tay.

Chàng không thêm một cử chỉ. một lời nói.

Chúa ôi! Chàng sẽ ra sao đây. nếu bà thiên kim quận chúa này bất chợt nhận ra chàng?

Phải. nếu nàng đã tỏ thái độ ghê tởm chàng Ở trong lâu đài Chantilly. cũng như nàng hồ nghi chàng Ở trong quán trọ của Biscarros. và nếu bây giờ nàng lại ngỡ rằng. nhờ Ở chức tước. nhờ lệnh của triều đình. chàng lại có thể tiếp tục đeo đuổi "cậu tử tước" hay nữ tử tước De Cambes thì sao?

Nhưng sẽ là một điều vô lễ và hầu như một tội nặng nếu vị phu nhân nằm kia là một quận chúa chính thống.

Đột nhiên chàng nghĩ: "Nhưng có thể nào một vị quận chúa với tên tuổi ấy. với chức tước ấy lại du hành một mình như vậy. với chỉ một tên quân hầu đi theo?" Mỗi khi lâm vào tình trạng bối rối. Canolles thường có thói quen tìm một điểm dựa vào nó.

Bây giờ cũng thế. chàng nhìn chung quanh. và ánh mắt dừng lại trên bức chân dung của người phụ nữ. tay dắt đứa con.

Qua cái nhìn đó. một tia sáng thốt hiện trong tâm trí chàng. và như một cái máy. chàng tiến lên một bước gần bức họa.

Về phần mình. bà quận chúa đã không thể ngăn kịp một tiếng kêu khẽ và Canolles lập tức quay lại. Chàng nhận thấy khuôn mặt bà ta có mạng che. và hoàn toàn bị phủ kín.

- ô! ô! - Canolles thầm nhủ - Thế có nghĩa lý gì? Hoặc chính là quận chúa ta đã gặp trên đường đi Bordeaux. hoặc ta đã bị lừa bịp. và không phải bà ta nằm trên cái giường ấy. Dù sao mặc lòng. rồi sẽ biên.

- Thưa phu nhân - Thình rinh chàng nói - Bây giờ tôi không biết nghĩ sao về sự im lặng của phu nhân. và tôi đã nhận ra . . .

Người đàn bà nằm trên giường kêu lên:

- Ngài nhận ra điều gì?

- Tôi nhận ra rằng mình thật vô phúc đã gây nơi phu nhân cũng như nơi công chúa một nhận xét không hay về tôi.

- Thế à? - Thiếu phụ không kìm được một tiếng thở ra.

Câu nói của Canolles có lẽ không hợp lý cho lắm và lại không ăn nhập gì tới mạch lạc của cuộc đối thoại. nhưng chàng đã cứu người đàn bà thoát khỏi cơn bối rối. Canolles nhận thấy rõ những chuyển biết từ thái độ hoảng hốt đến cử chỉ nhẹ nhõm của nàng sau những lời nói vừa rồi Và chàng tiếp lời:

- Tôi chỉ xin đề nghị lên phu nhân một điều kể ra cũng không được dễ nghe cho lắm rằng tôi phải Ở lại tòa lâu đài. và theo phu nhân đi bất cứ nơi nào phu nhân tới.

- Như thế không thể Ở một mình trong phòng tôi hay sao? ồ! Thưa ngài. còn sự nhục mạ nào hơn nữa?

- Thưa phu nhân. chỉ thị là vậy nhưng xin phu nhân hãy an tâm. - Canolles vừa nói vừa đưa mắt sắc bén nhìn người đàn bà trên giường và cân nhắc từng lời - Hơn ai hết. phu nhân phải nhận ra rằng tôi rất dễ dàng tuân theo những lời thỉnh cầu của một người phụ nữ.

- Tôi! - Quận chúa kêu lên với một âm sắc cuống quít hơn là ngạc nhiên - Thưa ông. thật ra tôi không biết ông muốn nói gì. tôi cũng không biết ông định ám chỉ vào một tình huống nào.

Viên sĩ quan nghiêng mình tiếp tục:

- Thưa phu nhân. tôi nghĩ rằng người hầu khi dẫn tôi vào đã thông báo tên tôi. Tôi là nam tước De Canolles.

- Hừm! Thế thì can hệ chi đến tôi. thưa ông? - Bà quận chúa nói với một giọng khá cương - Tôi nghĩ rằng tôi đã từng có hân hạnh làm đẹp lòng phu nhân. . .

- Đẹp lòng tôi! Thế nghĩa là sao. thưa ông?

Giọng nói đã gợi Canolles nhớ lại những âm sắc vừa giận dữ. vừa hoảng sợ và hãy còn lưu lại trong trí nhớ của chàng.

Canolles nghĩ mình đi hơi quá xa. và chàng tiếp lời với một sự tôn kính sâu đậm nhất:

- Bằng cách không thi hành đúng đắn những chỉ thị của tôi.

Bà quận chúa tỏ vẻ an tâm.

- Thưa ông - Nàng nói - Tôi không muốn phiền lụy cho ông. lệnh trên ra sao. ông cứ việc thi hành cho đúng.

- Thưa phu nhân. cũng may là tôi chưa biết người ta hành hạ một phụ nữ như thế nào. cũng như không biết người ta làm phật ý một quận chúa ra sao. Vậy tôi chỉ xin có hân hạnh nhắc lại với phu nhân điều tôi đã nói với công chúa phu nhân rằng tôi là kẻ tôi tớ rất hèn mọn của người. . . Xin người vui lòng ban cho tôi lời hứa. là sẽ không rời khỏi lâu đài nếu không có tôi. và về phía mình.

tôi giải phóng phu nhân khỏi sự hiện diện của tôi. sẽ làm chướng mắt người. tôi hiểu rõ điều ấy - Nhưng trong trường hợp ấy. thưa ông. ông sẽ không thi hành mệnh lệnh của mình sao?

- Tôi làm theo lương tâm.

- Thưa ông Canolles. tôi xin cam đoan sẽ không rời khỏi Chantilly mà không báo trước cho ông biên.

Canolles nghiêng mình sát đất nói:

- Thưa phu nhân. xin hãy tha thứ cho tôi vì đã làm phiền phu nhân trong chốc lát. Phu nhân sẽ chỉ gặp lại tôi khi nào phu nhân cho đòi tới.

- Cám ơn nam tước. ông có thể đi. Tôi thành thật cảm tạ. ngày mai tôi sẽ vui mừng được gặp lại ông.

Lần này. chàng nam tước đã nhận ra. không còn hồ nghi gì nữa. ánh mắt và nụ cười quyên rũ của con người mà chàng đã để tuột khỏi tầm tay vào cái đêm người kỵ sĩ vô danh mang tới cho chàng lệnh của công tước D epernon. mùi hương từ thân hình nàng tỏa ra và không nắm bắt được ấy chỉ có chàng mới có thể nhận biên. và biết đích xác nàng là ai.

Chàng ném một cái nhìn sau chót lên bức chân dung. Mắt chàng đã quen thuộc với thứ ánh sáng chập chờn. người đàn bà dắt con trong tranh và người phụ nữ trên giường. không chỉ khác xa nhau về tuổi tác mà còn. tất nhiên. về nhan sắc nữa .

Tài diễn xuất của nàng cũng khéo đấy. nhưng đâu có thể qua mắt nam tước De Canolles.

Và thế là Canolles đã biết tất cả những gì mình muốn. Chàng lại lấy điệu bộ hết sức tôn kính như thể chào một vị quận chúa chính hiệu. rồi lùi gót trở về phòng.