Tết Nguyên Đán năm 94, một chiếc Blue Bird màu bạc lao nhanh chạy về phía huyện Kim Trúc, theo sát nó là một chiếc Toyota đen.
Cũng giống như lần đến Kim Trúc trước, ngồi sau xe Blue Bird ngoại trừ Lưu Vĩ Hồng còn có một cô gái xinh đẹp mặc trang phục công sở. Nhưng không phải là Phạm Băng Phượng, mà là Mạc Sầu. Phạm Băng Phượng đã đi học chuyên tu tại Đại học chính trị pháp luật Trung ương, Mạc Sầu thay thế vị trí của cô, làm phó Chủ nhiệm văn phòng Đảng ủy Công an thành phố Cửu An.
Đích đến của hai chiếc xe này là nhà giam thứ năm.
Bảng số xe Blue Bird rõ ràng là bảng số toàn 8 của thành phố Cửu An. Chiếc xe ngày vốn do nguyên Thường vụ Thành ủy, Bí thư Khu ủy Khu Hỏa Cự Bành Tông Minh sử dụng, trước khi Bành Tông Minh đảm nhiệm chức Bí thư Khu ủy Khu Hỏa Cự, chiếc xe này do Mạc Ngôn sử dụng.
Lưu Vĩ Hồng đặc biệt đòi xe Toyota phải đến nhà giam thứ năm với hắn.
Hôm nay là ngày tuyên án vụ án Mạc Ngôn một lần nữa. Tòa án nhân dân tỉnh đã chung thẩm tình huống Mạc Ngôn, báo cáo với Bí thư Đảng ủy Công an Tỉnh, Bùi Võ Quân. Mạc Ngôn được tự do ngay trong ngày đầu tiên của năm mới.
Thời gian đã vào giữa tháng 11 âm lịch, nhiệt độ không khí khá thấp, nhưng thời tiết sáng sủa, Mạc Sầu nhìn qua cửa kính xe, trong lòng rất vui sướng. Ít nhất trong giờ phút này cô vô cùng vui sướng, nét tươi cười không sao giấu được. Loại vui sướng phát ra từ nội tâm này khiến dung nhan vốn đã kiều diễm của cô càng thêm rực rỡ.
Suốt bảy tháng, án oan của anh cô rốt cuộc đã đợi được ngày giải tội.
Mạc Sầu gần như không kìm nổi muốn cất tiếng hát.
Đương nhiên cũng chỉ là suy nghĩ thế thôi, lãnh đạo trực tiếp của cô còn đang ngồi bên cạnh. Phong thái trầm tĩnh của Lưu Vĩ Hồng khiến Mạc Sầu không khỏi sinh ra kính sợ. Trước đó, rất ít khi Mạc Sầu nảy sinh cảm xúc này. Là sinh viên cao học ở Bắc Kinh, con cưng của trời, Mạc Sầu vô cùng kiêu ngạo. Với người cao tuổi hay bậc trưởng thượng, cô vẫn giữ lễ phép, nhưng có thể khiến cô nảy sinh lòng kính trọng lại không dễ dàng. Đến nay, Lưu Vĩ Hồng là người đầu tiên khiến Mạc Sầu có cảm giác này.
- Bí thư Lưu, phong cảnh Kim Trúc cũng khá đẹp.
Im lặng một lúc, Mạc Sầu rốt cuộc không nhịn nổi đành phải lên tiếng nói chuyện. Cô đoán rằng, nếu chính mình không lên tiếng trước, e là lúc đến nhà giam thứ năm, Lưu Vĩ Hồng mới có thể nói chuyện với cô. Lúc Mạc Sầu học đại học ở Bắc Kinh cũng đã gặp rất nhiều đàn ông ít lời. Nhưng đại đa số đều là học giả, còn Lưu Vĩ Hồng lại không có dáng vẻ mọt sách.
Nhưng đàn ông đa số giống nhau, có lẽ Lưu Vĩ Hồng là người có tính trầm tĩnh.
Lưu Vĩ Hồng khẽ mỉm cười. Hắn không cảm thấy phong cảnh Kim Trúc có gì đẹp, chủ yếu là tâm trạng Mạc Sầu hiện đang rât tốt, nhìn cái gì cũng vừa mắt.
- Mạc Sầu, sức mạnh của giáo dục pháp luật còn yếu, phải gia tăng thêm nữa.
Lưu Vĩ Hồng chậm rãi nói, trên mặt lộ vẻ trầm tư.
Mạc Sầu vội chuyển ánh nhìn của mình từ ngoài cửa xe về phía Lưu Vĩ Hồng. Mạc Sầu đi làm ở Đảng ủy Công an thành phố còn chưa được nửa tháng nhưng đã hiểu được thói quen làm việc của Lưu Vĩ Hồng. Chỉ cần nói đến công việc, Lưu Vĩ Hồng chưa từng qua loa bao giờ.
- Công tác trấn áp của chúng ta, trước mắt chỉ mới cơ bản hoàn thành giai đoạn một. Phần lớn thành viên nòng cốt của các băng đảng lưu manh đã bị bắt giữ, nhưng để xóa sổ băng đảng lưu manh, giải quyết các phần tử phạm tội còn phải nhiều việc nữa. Công tác trấn áp này chỉ là biện pháp tình thế tạm thời, không thi hành thường xuyên được. Cửu An có thật sự xây dựng được một xã hội pháp trị hay không còn nhờ vào ý thức pháp luật của người dân. Ổn định và hòa bình lâu dài không thể dựa vào ai hoặc vài người nào đó mà phải dựa vào toàn dân. Cho nên, phải nâng cao ý thức pháp luật là công tác trọng điểm của Đảng ủy chúng ta thời gian sau này. Về mặt này, cô có đề nghị gì không?
Lưu Vĩ Hồng nói xong, rút một điếu thuốc, nhìn thấy Mạc Sầu liếc mắt một cái, bèn cất trở vào.
Mỗi lúc có chuyện cần suy nghĩ, Lưu Vĩ Hồng đều thích hút thuốc. Nhưng lúc này ngồi trong xe lại có một cô gái trẻ như Mạc Sầu, Bí thư Lưu đành phải khống chế cơn thèm của mình một chút.
Mạc Sầu mỉm cười, hạ cửa kính xe xuống, lập tức một luồng gió lạnh thổi ập vào. Đương nhiên Mạc Sầu không ủng hộ đàn ông hút thuốc, nhưng không muốn bản thân mình khiến Lưu Vĩ Hồng phải cố gắng kiềm chế cơn thèm thuốc.
Lưu Vĩ Hồng lắc đầu, cố nhịn, không lấy thuốc ra nữa.
- Mạc Sầu, nói nhận định của cô đi.
- Dạ. Bí thư Lưu, tôi cũng đồng ý với cách nghĩ của anh. Muốn xây dựng một xã hội pháp trị ở Cửu An, đầu tiên phải nâng cao ý thức pháp luật của người dân, đả phá ý thức sống nhờ trời xanh. Tuy về một mặt nào đó, Bí thư Lưu anh quả là “thanh thiên đại lão gia” của người dân Cửu An. Nhưng đây vốn là biểu hiện của một cơ cấu bộ máy không kiện toàn. Tôi cho rằng giáo dục pháp luật không chỉ nhằm vào người dân bình thường, mà phải nâng cao ý thức pháp luật của cán bộ chúng ta, nhất là cán bộ cấp lãnh đạo. Đây mới là điểm mấu chốt của việc xây dựng xã hội pháp trị. Không dám nói những điều cấm kỵ, ở nước ta rất nhiều nơi phổ biến tình trạng lấy quyền thay cho pháp luật. Lấy quyền thay cho pháp luật là gì? Điều kiện tiên quyết là phải có quyển mới có thể có được pháp luật. Ai có quyền? Đương nhiên là cán bộ lãnh đạo chúng ta. Nếu cán bộ lãnh đạo không thể làm gương đầu trong việc tuân thủ luật pháp, thì cho dù tất cả người dân đều biến thành chuyên gia pháp luật, giỏi luật hơn cả người cầm quyền, thì việc xây dựng xã hội pháp trị cũng như hoa trong kính, trăng trong nước, không thể xây dựng nổi.
Mạc Sầu không lúng túng chút nào, đóng cửa kính xe lại, chậm rãi nói.
Trình Viễn ngồi ở ghế phụ lái thầm gật đầu, rồi lại nhíu mày. Mạc Sầu nói đúng những ý tưởng của anh ta khi mới ra trường không lâu. Gần như mỗi một người học chuyên ngành luật đều ôm mộng thành lập một xã hội pháp trị hoàn thiện, để thi triển khát vọng của mình. Chỉ tiếc, lý tưởng luôn đẹp đẽ nhưng hiện thực lại phũ phàng.
Hơn nữa, Lưu Vĩ Hồng là một nhân vật chính trị quyền cao chức trọng như vậy, một vị lãnh đạo “khắc nghiệt” như vậy, dường như càng không phải dựa vào giáo dục. Trong mắt của các vị bô lão ở tỉnh và trung ương, Lưu Vĩ Hồng vừa mới bắt đầu con đường làm quan, là một thằng nhóc còn chưa ráo máu đầu. Nhưng trong mắt đám người Trình Viễn, Lưu Vĩ Hồng xuất thân từ gia đình quyền thế ở Bắc Kinh, tất nhiên là một nhân vật chính trị hàng thật giá thật.
Lưu Vĩ Hồng không ừ hử gì cả, ra hiệu cho Mạc Sầu tiếp tục nói.
- Phải thay đổi tư tưởng lấy quyền thay pháp luật của cán bộ lãnh đạo, hay là thay đổi tiềm thức đã ăn sâu này của bọn họ, đơn giản chỉ dựa vào giáo dục pháp luật là chưa đủ, còn phải thực hiện những biện pháp hỗ trợ khác…
Nói tới đây, Mạc Sầu thoáng dừng lại.
Lưu Vĩ Hồng khẽ mỉm cười, nói:
- Nói tiếp đi, phải thực hiện những biện pháp thực tế nào?
- Đầu tiên Đảng ủy và chính phủ phải phát hành tài liệu chuyên môn, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng pháp chế, mang gông xiềng cho cán bộ lãnh đạo các cấp, để họ biết phải làm việc theo pháp luật. Nếu không làm theo pháp luật, sẽ ảnh hưởng đến địa vị và tiền đồ của họ, bọn mới thật sự xem trọng việc này.
Lưu Vĩ Hồng gật gật đầu, trầm ngâm nói:
- Có thể phát văn kiện không còn chưa đủ, phải chính thức mở vài phiên tòa, xử phạt vài cán bộ lãnh đạo không tôn trọng pháp luật mới có thể tạo được không khí mới.
Mạc Sầu thản nhiên cười, vừa vui mừng vừa có chút bất đắc dĩ.
Điều khiến cô vui là lời nói của Lưu Vĩ Hồng rất giống suy nghĩ trong lòng cô, còn điểm bất đắc dĩ còn lại, theo lề thói làm việc, đả phá tư tưởng lấy quyền thay pháp của cán bộ lãnh đạo, điểm tựa không phải là pháp luật mà lại chính từ một loại “đặc quyền” khác, chủ yếu đến từ các văn kiện của chính phủ và những lãnh đạo tương quan, đẩy mạnh quyết tâm trị quốc bằng pháp luật.
Dùng đặc quyền bài trừ đặc quyền, sao có thể không thất vọng một chút?
Lưu Vĩ Hồng dừng như biết được Mạc Sầu đang suy nghĩ điều gì, khẽ thở dài nói:
- Mạc Sầu, để lấy từ pháp luật thay cho từ vương pháp chỉ có lịch sử mấy mươi năm thôi. Một bên là tư tưởng truyền thống hơn nghìn năm, một bên mới là thời gian mấy mươi năm, nhất định quá trình này sẽ không dễ chịu đâu.
Mạc Sầu gật đầu, lời lẽ đầu ý sùng bái:
- Bí thư Lưu, lời này rất có triết lý nha.
Lưu Vĩ Hồng liền mỉm cười lắc đầu:
- Đừng tâng bốc tôi, tôi chỉ là một người bình thường, không phải nhà triết học. Mạc Sầu, thành lập xã hội pháp trị, liên quan đến nền móng cải cách thể chế chính trị chứ không đơn giản như vậy. Lúc chúng ta thúc đẩy tiến trình này, trước hết phải chuẩn bị tâm lý thất bại.
Mạc Sầu cũng trở nên nghiêm túc, khẽ gật đầu.
Cô vừa mới tốt nghiệp chưa lâu, đối với xã hội, đối với nhận thức về thể chế hiện hành không được sâu sắc như Lưu Vĩ Hồng. Nhưng cô rất thông minh, hoàn toàn hiểu rõ hàm ý trong lời nói của Lưu Vĩ Hồng.
Muốn loại bỏ tận gốc quan niệm lấy quyền thay pháp, thành lập một xã hội pháp trị thật sự, xã hội dân chủ thật sự, đúng là liên quan đến cơ sở thể chế chính trị hiện hành, khả năng thất bại là rất cao.
- Bí thư Lưu, nếu thay đổi trong phạm vi cả nước, giai đoạn hiện tại có lẽ có nhiều khó khăn. Nhưng làm thí điểm ở một địa phương chắc là được chứ? Đúng lúc “Luật tố tụng hành chính” vừa được ban hành, chúng ta có thể làm được vài trường hợp điển hình, xem như có tính chất giáo dục thôi.
Im lặng một lúc, Mạc Sầu hỏi dò.
- Ừ, ý tưởng này rất đúng đắn. Trừ việc đó ra, giáo dục pháp luật toàn dân cần phải tiến thêm một bước nữa, nếu chỉ tuyên truyền trong nội thành không thôi thì chưa đủ. Nếu chỉ giáo dục pháp luật trong nội thành thì không đủ. Giáo dục pháp luật phải bao gồm nhiều tầng, bao trùm toàn bộ thành phố Cửu An, kể cả năm huyện phía dưới nữa. Phải lợi dụng tất cả các phương tiện truyền thông như truyền hình, báo chí…. Tôi thấy, sau khi trở về, cô nên liên hệ với bên Cục Tư pháp, làm một kênh chuyên về giáo dục pháp luật trên TV, phát định kỳ. Đương nhiên, kênh này phải đề cập đến những vấn đề thực tế, không cần giáo điều rỗng tuếch. Nếu không hay thì hiệu quả giáo dục pháp luật sẽ suy giảm. Ngoài ra, các anh chị còn phải suy xét đến việc giáo dục pháp luật rộng rãi ở nông thôn, phải có cách thức đưa pháp luật đến cửa như vậy.
Giống như lời thơ của Bạch Cư Dị, phải hết sức thông tục dễ hiểu, khiến ngay cả nhân dân ở vùng núi hẻo lánh cũng có thể học được kiến thức pháp luật. Làm tốt công tác này là một thử thách với năng lực của một người. Mạc Sầu, cô là sinh viên cao học Bắc Kinh, cô đừng làm tôi thất vọng!.
Lưu Vĩ Hồng nhìn Mạc Sầu, nửa đùa nửa thật nói.
Mạc Sầu cắn nhẹ môi, gật đầu, trên gương mặt vừa lộ ra vẻ kiên nghị, lại vừa có vẻ hưng phấn.