Ông Petronius đi về nhà, còn Nerô và Tygelinux đi sang gian chính sảnh thông thiên của Poppea, nơi những người mà trước đó viên tổng quản cấm quấn vừa trò chuyện đang chờ.

Ở đó có hai vị thầy cả(1) từ khu Zatybre tới, khoác những chiếc áo choàng trọng thể, với những nhành sim thơm trên đầu, một viên ký lục trẻ tuổi là trợ thủ của họ và lão Khilon. Nhìn thấy hoàng đế, các vị tăng lữ tái người đi vì xúc động, cùng giơ hai tay lên cao bằng vai, đầu cúi xuống tận bụng.

- Xin kính chào vị quân vương của các quân vương, vua của các nhà vua - Vị già hơn lên tiếng - Xin kính chào người chúa tể của trái đất, người bảo trợ cho chúng dân và hoàng đế, sư tử giữa đàn người mà sự trị vì như ánh sáng mặt trời tỏa rạng, như cây bách hương xứ Liban, như nguồn suối, như bóng cọ và như nhựa thơm Jerokhon!...

- Thế các ngươi không gọi ta là thần linh sao? - Hoàng đế hỏi.

Hai vị tăng lữ còn tái người hơn nữa, vị cao niên hơn lại lên tiếng:

- Lời của người, tâu hoàng thượng, ngọt ngào như chùm nho gốc và như trái chín mọng, bởi lẽ Đức Jehoha đã khiến cho trái tim người chứa đầy sự tốt lành. Song ngay cả vị tiền nhân của cha người, hoàng đế Kaius, dẫu là một người tàn bạo, mà các sứ giả của chúng thần không gọi là thần linh, đặt cái chết của bản thân cao hơn sự báng bổ dòng tu.

- Và Kaligula đã ra lệnh ném bọn chúng cho sư tử phải không?

- Không đâu, tâu hoàng thượng! Hoàng đế Kaius vẫn sợ cơn giận của Đức Jehova.

Và họ ngẩng đầu, bởi cái tên Đức Jehova hùng mạnh đã tiếp thêm can đảm cho họ. Tin vào sức mạnh của Jehova, họ đã dám can đảm hơn nhìn vào mắt Nerô.

- Có phải các ngươi muốn kết tội bọn Thiên Chúa giáo đã đốt cháy thành Roma? - Hoàng đế hỏi.

- Tâu hoàng thượng, chúng thần khi kết rằng chúng là kẻ thù của dòng tu, kẻ thù của loài người, kẻ thù của Roma và kẻ thù của chính người, rằng đã từ lâu chúng đem lửa ra đe dọa thành đô và thế giới. Còn lại, hoàng thượng sẽ nghe con người này nói, người mà miệng lưỡi chưa hề phạm điều dối trá, bởi lẽ trong huyết quản của mẹ ông ta luôn chảy dòng máu của một dân tộc thanh cao(2).

Nerô quay sang lão Khilon:

- Ngươi là ai?

- Là kẻ ngưỡng mộ người, hỡi Ozyryx, ngoài ra là một nhà khắc kỷ khốn khó…

- Ta căm thù lũ khắc kỷ - Nerô nói - Ta căm ghét Trazeas, căm ghét Muzonius và Kornutux. Ta kinh tởm ngôn ngữ của chúng, sự báng bổ nghệ thuật của chúng, sự nghèo khổ tự nguyện của chúng và sự rách rưới của chúng.

- Tâu hoàng thượng, thầy học của người, ngài Xeneka, có đến nghìn gốc cam quýt. Nếu người muốn, thần sẽ có gấp đôi. Thần làm một người khắc kỷ theo nhu cầu. Hỡi vầng thái dương, xin người hãy cài chủ nghĩa khắc kỷ của thần vào vòng hoa hồng của người và đặt trước mặt nó một bình rượu nho, nó sẽ hát những khúc ca của Anakeontơ và ngay lập tức át hẳn tiếng tất cả các môn đệ của phái Epikurơ.

Rất khoái trí với tên gọi "vầng thái dương", Nerô mỉm cười và bảo:

- Người vừa ý ta đấy.

- Người này cân nặng bao nhiêu thì đáng giá bấy nhiêu vàng đấy ạ! - Tygelinux kêu lên.

Lão Khilon đáp lại:

- Tâu hoàng thượng, xin người hãy cho thêm vào số cân nặng của thần sự hào phóng của người, nếu không gió sẽ thổi bay mất số tiền người ban thưởng đấy ạ.

- Đúng thế, có thể ngươi không nặng bằng Vitelius - Hoàng đế cắt ngang.

- Ơ hơ, hỡi vị thần có cây cung bạc, sự hài hước của thần đâu có bằng chì.

- Ta thấy rằng dòng tu của ngươi không cấm được ngươi gọi ta là thần.

- Hỡi vị thần linh bất tử! Dòng tu của thần nằm ở chính người, lũ Thiên Chúa giáo đang chống lại dòng tu ấy và vì thế thần căm thù chúng.

- Ngươi biết những gì về dân Thiên Chúa?

- Người có cho phép thần được khóc không, tâu hoàng thượng?

- Không - Nerô nói - Cái đó khiến ta chán ngán.

- Và người có lý đến ba lần vì cặp mắt nào đã từng được thấy người sẽ phải khô lệ mãi mãi. Tâu hoàng thượng, xin hãy che chở thần tránh khỏi lũ nghịch thù.

- Hãy nói về bọn Thiên Chúa giáo đi - Poppea nói với vẻ hơi sốt ruột.

- Sẽ nói, một khi người đã ra lệnh, hỡi nữ thần Izyđa! - Lão Khilon đáp - Ngay từ những năm tuổi trẻ, thần đã hiến dâng đời mình cho triết học, thần tìm tòi chân lý. Thần đã tìm nó ở các vị thánh hiền linh hiển xa xưa, tại hàn lâm viện ở Aten và tại Xerapeum ở thành Alekxanđria. Khi nghe nói đến những người Thiên Chúa giáo, thần nghĩ rằng đó là một trường phái mới, trong đó thần có thể tìm thấy vài hạt chân lý, và thế là thần làm quen với bọn chúng. Bất hạnh thay cho thần! Tên Thiên Chúa giáo đầu tiên mà số phận chẳng lành đã xui khiến thần tiếp xúc là lão Glaukox, một thầy thuốc ở Neapon. Chính nhờ hắn ta dần dần thần được biết rằng bọn chúng thờ phụng một gã Crixtux nào đó, kẻ đã hứa với chúng sẽ tiêu diệt hết con người và triệt phát tất cả các thành phố trên mặt đất, còn chúng thì y sẽ để cho được sống nếu chúng giúp y trong việc tiêu diệt những cháu con của Đekalion. Chính vì thế mà, tâu hoàng thượng, bọn chúng căm thù con người, vì thế mà chúng đánh thuốc độc cái đài phun nước, vì thế mà trong các cuộc tụ họp chúng trút bao lời nguyền rủa lên thành Roma và tất thảy các thần miếu nơi người ta thường bày tỏ lòng thành kính lên các vị thần của chúng ta. Tên Crixtux đã bị đóng đinh lên thập tự, nhưng y cũng đã hứa với chúng rằng khi nào thành Roma bị lửa thiêu thì y sẽ tái sinh một lần nữa và khi ấy y sẽ mang đến cho bọn chúng quyền thống trị thế giới…

- Giờ thì dân chúng sẽ hiểu tại sai thành Roma lại bị đốt cháy - Tygelinux ngắt lời.

- Nhiều người đã hiểu, thưa ngài - Lão Khilon đáp - Bởi vì tôi đã đi khắp các khu vườn, qua cánh đồng thần Marx và dạy bảo mọi người. Song nếu như các ngài vui lòng nghe tôi nói hết các ngài sẽ hiểu được những lý do khiến tôi phải căm thù chúng. Thoạt tiên lão thầy thuốc Glaukox không để lộ cho tôi biết rằng giáo thuyết của bọn chúng dạy phải căm thù loài người. Ngược lại, lão bảo tôi rằng Crixtux là một vị thần tốt bụng và cơ sở học thuyết của y là tình yêu thương. Trái tim đầy tình âu yếm của tôi không thể cưỡng nổi những chân lý ấy. Thế là tôi đâm mến yêu lão Glaukox và tin ở lão ta. Tôi xẻ chia cùng lão từng mẩu bánh mì, từng đồng xu một, ấy thế mà ngài có biết lão đã trả ơn tôi ra sao không? Trên đường từ Neapon đi Roma lão đã thọc cho tôi một nhát dao, còn vợ tôi, nàng Berenika trẻ trung và xinh đẹp của tôi, thì lão bán cho bọn buôn nô lệ. Nếu Xofoklex biết được chuyện đời tôi…Nhưng tôi nói gì vậy nhỉ! Đang có người còn hơn cả Xofoklex lắng nghe tôi kia.

- Thật là một con người đáng thương! - Poppea nói.

- Ai đã từng được nhìn thấy dung nhan nàng Afrođyta sẽ không bao giờ là kẻ đáng thương, tâu lệnh bà, mà chính lúc này thần đây đang được chiêm ngưỡng nàng. Nhưng hồi ấy thần đi tìm an ủi trong triết học. Đến được Roma, thần cố tìm mọi cách lọt được tới những bậc cao niên trong giới Thiên Chúa giáo, để có thể giành lại công lý đối với Glaukox. Thần nghĩ rằng có thể sẽ buộc lão trả vợ cho thần…Thần được biết một viên đạo trưởng của chúng, thần quen với tên đạo trưởng thứ hai, tên là Paven, trước kia từng bị giam giữ ở đây những sau đó được tha, thần làm quen với con trai của Debeđeus, thần biết rằng lão Linux, Kletux và nhiều kẻ khác nữa. Thần biết rõ chúng nó cư ngụ nơi đâu trước đám cháy, biết chúng hay lui tới những đâu, thần có thể chỉ ra một cái hang ngầm trong đồi Vatykan cùng một nghĩa địa ở bên ngoài cổng thành Nomentan, nơi chúng hay tiến hành những cuộc lễ vô luôn của chúng. Tại đó thần đã trông thấy Sứ Đồ Piotr, đã thấy lão Glaukox lúc lão đang giết trẻ con để Sứ Đồ có cái mà vẩy lên đầu những người có mặt, thần cũng đã nhìn thấy nàng Ligia, con nuôi của bà Pomponia Grexyna, nàng ta khoe khoang rằng tuy khong mang máu trẻ con đến, nhưng đã mang đến cái chết của một đứa hài nhu vì đã dùng bùa ám tiểu Auguxta, công chú của người đấy, thưa Ozyryx và cả của người, thưa Izyđa!

- Người đã nghe thấy chưa, thưa thánh thượng! Poppea thốt lên.

- Có thể nào lại thế được chăng? - Nerô kêu lên.

- Thần có thể bỏ qua những điều xúc phạm tới bản thân - Lão Khilon nói tiếp - Nhưng khi nghe nói đến các người, thần muốn đâm ngay cho ả một nhát dao. Tiếc thay, ngài Vinixius thanh cao, kẻ yêu mến ả, đã ngăn cản thần.

- Vinixius? Thế sao con kia lại chạy trốn hắn ta?

- Ả chạy trốn, chàng ta đi tìm ả, vì không thể sống thiếu ả. Để kiếm mấy đồng tiền mọn, thần đã giúp hắn tìm ả và đã trỏ cho hắn ngôi nhà nơi ả đang ẩn náu giữa bọn Thiên Chúa ở khu Zatybre. Chúng thần cùng nhau đi tới đó, cùng đi có cả vị đô vật của hoàng thượng là ngài Kroton, người mà Vinixius thuê để thêm phần an toàn. Song tên Urxux, nô lệ của Ligia, đã bóp chết tươi Kroton. Đó là một người có sức khỏa thật kinh hồn, tâu hoàng thượng, hắn có thể dễ dàng vặn gãy cổ bò tót như người khác bẻ gẫy một cây thuốc phiện vậy. Ông bà Aulux và Pomponia yêu mến hắn chính vì lẽ đó.

- Thề có Herkulex! - Nerô thốt ra - Kẻ phàm trần(3) đã bóp chết Kroton thật xứng đáng được tạc tượng tại Forum. Nhưng này lão già, lão nhầm lẫn hoặc bịa đặt sao ấy chứ, vì Kroton bị lưỡi dao của Vinixius đâm chết kia mà!

- Con người thường lừa dối các vị thần linh như thế đấy. Ôi tâu thánh thượng, chính thần đã nhìn thấy những chiếc xương sườn của Kroton gẫy vụn trong tay Urxux như thế nào, tiếp đó hắn quật ngã cả Vinixius. Chắc hẳn hắn sẽ giết tươi chàng ta nếu không có Ligia. Sau đó Vinixius ốm rất lâu, còn bọn kia lại chăm sóc chàng ta với hy vọng vì yêu, chàng ta sẽ trở thành tín đồ Thiên Chúa giáo. Và rốt cuộc hắn đã trở thành tín đồ Thiên Chúa thực.

- Vinixius?

- Chính thế.

- Có thể cả Petronius nữa chăng? - Tygelinux háo hức hỏi.

Lão Khilon bắt đầu vặn vẹo, cọ cọ hai tay vào nhau và nói:

- Tôi thán phục sự sáng suốt của ngài lắm tháy! Ôi…Có thể! Có thể lắm!

- Giờ thì thần đã hiểu tại sao hắn lại bênh vực cho bọn Thiên Chúa giáo đến thế.

Nhưng Nerô bật cười.

- Petronius mà là tín đồ Thiên Chúa giáo! Petronius mà lại là kẻ thù của cuộc sống và lạc thú! Các người đừng có là bọn ngốc và cũng đừng có mong ta tin vào chuyện đó, nếu không ta sẵn sàng không tin vào chuyện gì nữa cả.

- Nhưng chàng Vinixius cao quý đã thành tín đồ Thiên Chúa giáo rồi, thưa thánh thượng! Thần xin thề trên ánh sáng phát ra từ hoàng thượng rằng thần nói sự thật và không có gì khiến thần kinh tởm như sự dối trá. Bà Pomponia là tín đồ Thiên Chúa, cậu Aulux là tín đồ Thiên Chúa, cả Ligia và Vinixius nữa. Thần đã trung thành phục vụ hắn ta, vậy mà để trả công thần, hắn ta đã ra lệnh đánh đòn thần, mặc dù thần già cả, ốm đau và đói khát. Và thần đã thề với Hađex rằng sẽ ghi nhớ với hắn ta chuyện đó. Hoàng thượng ôi, xin người hãy trả thù chúng cho những điều thần bị xúc phạm, còn thần sẽ nộp cho người cả sứ đồ Piotr, lẫn lão Linux, cả Kleutx lẫn lão Glaukox và lão Kryxpux, toàn một lũ già, cả Ligia lẫn Urxux, thần sẽ chỉ cho hoàng thượng bọn chúng, hàng trăm, hàng nghìn đứa sẽ chỉ những nhà nguyện, các nghĩa địa, tất cả những nàh ngục của ngài không đủ chỗ chứa bonuj chúng đâu! Không có thần các người không thể tìm nổi bọn chúng! Cho tới nay, trong những nỗi cơ cực của mình thần chỉ đi tìm niềm an ủi ở triết học, xin để giờ đây thần sẽ tìm niềm an ủi ở triết học, xin để giờ đây thần sẽ tìm trong những ân huệ sẽ rót xuống người thần. Thần già rồi, nhưng chưa từng biết đời sống là gì, xin hãy để cho thần được nghỉ ngơi.

- Ngươi muốn trở thành một nhà khắc kỷ ngồi trước cái đĩa đầy tú hụ phải không? - Nerô lên tiếng.

- Kẻ nào phục vụ hoàng thượng, chính kẻ đó sẽ được phần đầy.

- Ngươi không lầm đâu, hỡi nhà triết học!

Song Poppea vẫn chưa thôi nghĩ đến những kẻ thù của mình. Quả tình, lòng say mê của ả đối vwois Vinixius cũng chỉ là một ham muốn nhất thời, phát sinh dưới ảnh hưởng của lòng ghen, cơn giận và lòng tự ái bị tổn thương. Nhưng sự lạnh lùng của chàng quý tộc trẻ tuổi đã xúc phạm ả một cách sâu sắc, khiến lòng ả tràn đầy một niềm ác cảm cay cú. Chỉ nguyên việc chàng dám đặt một người phụ nữ khác lên cao hơn ả, đối với ả đã là một hành vi đáng được báo thù. Còn nếu nói đến Ligia,a r căm nàng ngay từ giây phút đầu tiên, lúc sắp đẹp của đóa hoa huệ phương bắc ấy khiến ả lo lắng. Ông Petronius, người đã gièm về cái hông quá hẹp của cô gái, có thể khiến cho hoàng đế nhầm tưởng thế nào không biết, chứ chẳng thể đánh lừa nổi hoàng hậu. Ngay từ cái nhìn đầu tiên, ả Poppea sành sỏi đã hiểu ngay rằng trong toàn cõi La Mã chỉ mỗi mình Ligia có thể địch với ả, thậm chí thắng cả ả. Và kể từ lúc ấy, ả đã thể phải diệt nàng bằng được.

- Tâu thánh thượng! - Ả lên tiếng - Xin người hãy báo thù cho con của chúng ta!

- Xin các ngài hãy mau chân lên - Lão Khilon kêu lên - Xin hãy nhanh chân lên với! Nếu không, Vinixius sẽ giấu cô gái mất. Thần sẽ chỉ ngôi nhà mà họ quay về sau hỏa hoạn.

- Ta sẽ cho mười người đi, đi ngay đi - Tygelinux bảo.

- Thưa ngài! Ngài chưa được thấy cảnh Kroton nằm trong tay gã Urxux, nếu ngài cho năm mươi người, tôi chỉ dám chỉ ngôi nhà từ đằng xa. Còn nếu các ngài không bỏ tù luôn cả Vinixius thì tôi chết mất.

Tygelinux nhìn Nerô.

- Tâu thánh thượng, có phải là điều tốt hay chăng nếu chúng ta giải quyết luôn một lần cả cậu lẫn cháu?

Nerô nghĩ một lúc rồi đáp:

- Không! Chưa phải lúc!...Người ta sẽ không tin nếu như cứ cố tình bảo họ rằng Petronius, Vinixius hoặc mụ Pomponia Grexyna đốt cháy Roma. Bọn họ có những ngôi nhà quá đẹp. Hôm nay cần những vật hiến tế khác, sau này sẽ tới lượt bọn kia.

- Vậy xin hoàng thượng hãy cấp cho thần binh mính để chúng bảo vệ thần - Lão Khilon nói.

- Tygelinux sẽ nghĩ tới chuyện ấy.

- Tam thời nhà người hãy trú ở chỗ ta -Viên tổng quản cấm quân nói.

Nỗi vui sướng bắt đầu nở trên mặt lão Khilon.

- Thần sẽ khai tất cả bọn chúng! Chỉ cần các ngài nhanh chân lên! Hãy nhanh chân lên! - Lão kêu lên, giọng khàn đặc.

Chú thích:

(1) Nguyên văn: Rabbi (La tinh).

(2) Nguyên văn: Một dân tộc được lựa chọn.

(3) Nguyên văn: Kẻ không bất tử.