Tôn Hành Giả túng thế phải chạy, về ngồi sau hòn núi Kim đẩu, mà thao rằng:
- Thầy ôi! Tôi quyết giúp thầy đi tới Tây Phương, cho thành chánh quả. Ai ngờ nay mất thiết bãng rồi, tay không đánh sao lại nó!
Khóc than rồi nghĩ rằng:
- Con yêu này nó biết ta đại náo thiên cung, chắc nó là vì tinh tú chi giáng hạ đó. Chi bằng cứ gốc mà phăn .
Nghỉ rồi cân đẫu lên Nam Thiên Môn gần Linh Tiêu điện.
Xãy thấy Cát Tiên Ông, Trương Ðạo Lăng, Hứa Chơn Quân, Khữu Hoằng Tế, bốn vị thiên sư đồng nghinh tiếp hỏi rằng:
- Ðại Thánh đến có sự chi?
Tôn Hành Giả nói:
- Tôi có việc cần kiếp lắm, xin bốn ông làm ơn tâu giùm, đặng tôi vào chầu Thượng Ðế .
Bốn vị thiên sư y lời vào tâu lại, rồi ra đòi Hành Giả vào đền, Tôn Hành Giả tâu rằng: - Tôi bảo hộ Ðường Tăng đi thỉnh kinh, thuở nay hằng mắc nạn. Bây giờ gặp yêu quái dữ, bắt thầy tôi, quyết lòng ăn thịt. Tôi tìm đến cửa động, đánh với nó cầm đồng, bị phép linh thâu cây thiết bãng. Nó lại biết cội rể tôi, nên tôi nghi là tinh tú giáng hạ. Nhờ ơn trời cho tra xét thâu về, tôi lấy làm may mắn .
Tâu rồi liền quì lạy.
Cát Tiên Ông hỏi rằng:
- Con khỉ kia, sao hồi trước nghinh ngang, bây giờ cung kính?
Tôn Hành Giả nói:
- Không phải đâu, bởi mất thiết bãng rồi nên hết múa .
Thượng Ðế truyền chỉ Khã Hàng Trượng Nhơn chơn quân tra thử coi vì sao nào giáng thế, tức thời phải thâu về.
Khi ấy Khã Hàng Trượng Nhơn chơn quân phụng chhỉ đi với Tôn Hành Giả tra xét các vì sao, đâu đều đủ mặt hết thãy!
Khã Hàng Trượng Nhơn chơn quân vào tâu lại.
Thượng Ðế phán rằng:
- Như vậy trẩm ban chỉ cho Tôn Ðại Thánh đặng pháp đưa ít vị thiên tướng đi đánh yêu .
Bốn vị thiên sư ra truyền chỉ lại, Tôn Hành Giả bàn luận rằng:
- Khi trước lão Tôn phãn thiên cung không tướng nào đánh lại. Nay con yêu ấy dữ hơn Lão Tôn nửa, còn viện thiên tướng làm chi?
Hứa chơn quân nói:
- Xưa khác nay khác, bây giờ nhiều kẽ tài năng. Lẻ thường một người hay một nghề, một vật trị một vật. Ðại Thánh phãi tuân chỉ, chọn ít vị thiên tướng trợ chiến với mình, chớ hồ nghi mà hư việc .
Tôn Hành Giả nói:
- Như vậy thì cãm phiền Chơn quân tâu lại, xin thỉnh Lý Thiên Vương và Na Tra, vì hai người ấy có nhiều phép trị yêu, đánh cầu may coi thử .
Khi ấy Hứa chơn quân vào tâu như vậy, Thượng Ðế truyền chỉ đòi hai cha con Lý Thiên Vương, cấp theo Tôn Hành Giả.
Tôn Hành Giả nói:
- Xin chơn quân tâu giùm một chuyện nửa, cho tôi thĩnh hai vị Lôi Công, đợi nó giao chiến với Lý Thiên Vương, hai vị Thiên lôi thừa cơ ở trên mây đánh xuống .
Hứa chơn quân vào tâu nữa, Thượng Ðế sai Ðặng thiên quân và Trương thiên quân, là hai vị Lôi Công đồng theo trợ chiến.
Khi các vị đồng đến núi Kim Ðẩu, Tôn Hành Giả hỏi rằng:
- Chẳng hay tính ai đi khiêu chiến?
Lý Thiên Vương nói:
- Na Tra đánh chín mươi sáu động yêu, vì nhiều phép báu. Nay để sau đi trước coi thể nào?
Tôn Hành Giả nói:
- Như vậy để Lão Tôn dẫn Thái Tử đi .
Na Tra hăm hở theo tới cửa động.
Tôn Hành Giả thấy đóng cửa, kêu lớn rằng:
- Yêu quái, trả sư phụ cho ta?
Tiểu yêu vào báo lại. Ðộc giác Tỉ nghe báo, liền cầm giáo ra cửa động, chỉ Na Tra mà cười rằng:
- Mi là con trai út của Lý Thiên Vương, chuyện chi tới động ta khiêu chiến?
Na Tra nói:
- Bởi ngươi làm loạn bắt thánh tăng, nên ta vưng chỉ đi vấn tội .
Ðộc giác Tỉ nổi giận nói rằng:
- Na Tra, phải Tôn Hành Giả viện người trợ chiến đó chăng? Ta là người quyết ăn thịt thánh tăng. Mi là trẻ thơ ngây, tài phép bao nhiêu mà cứu đặng? Nói rồi đâm một giáo, Na Tra đưa gươm trảm yêu đở liền.
Hai người hỗn chiến với nhau.
Tôn Hành Giả chạy lên kêu hai vị Lôi Công, bão đánh lưởi tầm sét mà trợ chiến.
Khi ấy hai vị Lôi Công mới tới, thấy Na Tra dùng mình biến ba đầu sáu tay, cầm sáu món binh khí mà đánh.
Ðộc giác Tỉ cũng hiện ra ba đầu sáu tay, cầm ba cây giáo cự chiến, Na Tra quăng sáu món binh khí, là: Khảm yêu đao, trảm yêu kiếm, phược yêu sách, hàng ma xử, tú cầu, hỏa luân nhi, sáu món ấy biến ra muôn muôn ngàn ngàn đánh vải xuống.
Ðộc giác Tỉ chẳng hề sợ, lấy chiếc vòng quăng lên, hào quang chiếu sáng, thâu sáu món binh khí ấy liền.
Na Tra còn tay không, thất kinh bại tẫu!
Ðộc giác Tĩ thắng trận, vào động nghỉ ngơi.
Còn hai vị Lôi Công ở trên mây bàn luận với nhau rằng:
- May chúng ta chậm tay, phải bất tử cũng mất lưỡi tầm sét và búa mà chớ .
Khi ấy hai vị Lôi Công đi với Na Tra, Hành Giã đồng tới trước mặt Lý Thiên Vương.
Na Tra thưa rằng:
- Con yêu ấy thiệt thần thông cao lắm!
Tôn Hành Giả nói:
- Tài phép nó củng tầm thường. Ngặt chiếc vòng hay thâu phép người ta, lấy làm khó trị lắm!
Lý Thiên Vương nói:
- Ta thấy nó thâu hếp phép thái tử, thiệt không biết tính kế chi!
Tôn Hành Giả nói:
- Tính kế chi mà trị đặng chiếc vòng, thì ta bắt nó dễ lắm .
Lý Thiên Vương nói:
- Nước và lửa không vị vật chi, họa là trừ đặng chiếc vòng ấy .
Tôn Hành Giả nói:
- Phải lắm . Vậy thời các ông nán đợi, tôi đi thỉnh sao Huỳnh hoặc là Hõa Ðức tinh quân, đem lửa đốt tiêu chiếc vòng mà bắt nó. Trước là cứu thầy tôi khỏi nạn, sau là thâu bửu pháp cho các ông về trời .
Na Tra nghe nói mừng rỡ dặn rằng:
- Xin đại thánh đi cho cần kiếp .
Khi ấy Tôn Hành Giả hiện hào quang đến cung Ðông Huệ, Hõa Ðức tinh quân ra ngoài nghinh tiếp, nói rằng:
- Hôm qua Khã Hàng Trượng Nhơn tra tại đây không có ai giáng thế .
Tôn Hành Giả nói:
- Chuyện tra xét đủ mặt, tôi đã hay rồi. Nay Na Tra thái tử bại trận, bị yêu thâu hết binh khí. Nên thỉnh tinh quân trợ chiến một phen. Bởi con yêu ấy có một chiếc vòng hay thâu các bửu pháp. Chúng tôi bàn luận rằng: Lửa đốt vật chi cũng cháy tiêu hết. Nên viện Tinh quân đốt nó và chiếc vòng ấy mà cứu thầy tôi .
Hỏa Ðức tinh quân nghe nói, truyền hộ tướng đem các món hóa lữa đi theo.
Khi Hõa Ðức tinh quân và Tôn Hành Giả về đến, Lý Thiên Vương chào rồi nói rằng: - Tôn Hành Giả khiêu chiến cho con yêu ra đánh với tôi, đặng Hỏa Ðức tinh quân đốt nó .
Tôn Hành Giả y lời khiêu chiến.
Tiểu yêu báo lại.
Ðộc giác Tỉ dẩn yêu quái ra động hỏi rằng:
- Con khỉ đột viện quân nào nữa đó?
Lý Thiên Vương lướt tới hét lớn rằng:
- Ngươi có biết ta chăng?
Ðộc giác Tỉ cười và hỏi rằng:
- Lý Thiên Vương báo cừu con út, và đòi binh khí lại phải chăng?
Lý Thiên Vương nói:
- Một là báo cừu con và thâu binh khí, hai là bắt yêu quái mà cứu Ðường Tăng. Hãy coi ngọn đao ta, đố chạy đâu cho khỏi . Nói rồi liền vớt một ngọn đao, Ðộc giác Tỉ đưa thương ra đở.
Hai người đương hổn chiến.
Tôn Hành Giả nhãy lên chót núi, nói với Hỏa Ðức tinh quân, coi chứng đốt nó.
Hõa Ðức tinh quân truyền thã rồng lửa, ngựa lửa, chuộc lửa, đao lửa, và cung lửa, tên lửa đồng tuôn ra một lượt.
Khi ấy Lý Thiên Vương thấy nó lấy chiếc vòng ra, thì hãi kinh bại tẩu, Ðộc giác Tỉ đuổi theo.
Xảy thấy Lý Thiên Vương biến mất, lửa trên núi cháy xuống rần rần.
Ðộc giác Tỉ quăng chiếc vòng lên, thâu hết các món làm lửa, rồi quay về động tức thì.
Còn Hỏa Ðức tinh quân cầm cờ lịnh trong tay, thâu bộ tướng xuống núi.
Lý Thiên Vương nói:
- Con yêu này thiệt dữ quá, chuyến nầy thâu thêm khí giái của Hỏa Ðức tinh quân biết tính làm sao mà trị nó?
Tôn Hành Giả cười rằng:
- Nó không sợ lửa, chắc phải sợ nước. Ðể Lão Tôn viện Thủy Ðức tinh quân dưng nước ngập động giết nó cho rồi đời, sẽ lấy các phép lại .
Nói rồi cân đẩu vân qua Bắc Thiên Môn, đến cung Ô hạo.
Thủy Ðức tinh quân nghinh tiếp, nói rằng:
- Hôm qua Khả Hàng Trượng nhơn vưng chỉ đi xét cung Ô hạo, vì lớn số quá nên điểm chưa đủ các tướng không biết có vị nào trốn hay chăng?
Tôn Hành Giả nói:
- Con yêu ấy chắc không phải thần sông thần biển đâu, Hồi nãy Lão Tôn lên cung Ðông Huê, thỉnh sao Huỳnh hoặc đi đốt nó, bị nó thâu hết hỏa khí. Tôi nhắm chừng nó không sợ lửa, thì sợ nước, nên thỉnh tinh quân đem nước dưng vào động cho nó chế, mà cứu thầy tôi .
Thủy Ðức tinh quân đòi Hà bá sông Huỳnh hà, truyền theo trợ chiến với Ðại Thánh. Tôn Hành Giả hỏi:
- Thủy bà đem vật chi mà đựng nước?
Hà bá nói:
- Tôi có bát ngọc đựng nước .
Nói rồi lấy bát ngọc trong tay áo đưa ra.
Tôn Hành Giả hỏi:
- Cái chén ngọc bây lớn mà đựng nước bao nhiêu?
Hà bá thưa rằng:
- Tiểu thần không dám nói giấu Ðại Thánh, cái bát nấy đựng hết sông Huỳnh hà. Nếu muốn dùng nửa sông, thì đem nửa bát nước .
Tôn Hành Giả cười rằng:
- Nửa sông cũng hiếm . Nói rồi từ giã Thủy Ðức tinh quân.
Hà bá múc nửa bát nước đi theo Hành Giã.
Khi ấy đến núi Kim Ðâu, các thần đồng mừng rỡ.
Tôn Hành Giả thuật chuyện rồi nói rằng:
- Thủy bá theo ta đến động, xuất ký bất ý dưng nước lên cho chết hết cả ổ. Lão Tôn lập tức đi cứu thầy .
Dặn rồi đến cửa động kêu lớn rằng:
- Yêu tinh, mau mở cửa ra mà dưng thủ cấp .
Ðộc giác Tỉ truyền quân mở cửa, mới cầm giáo bước ra, Hà bá hắt nước vào động, Ðộc giác Tỉ thấy nước dưng tới, liền lấy vòng đưa ra, nước chảy dội lại cuộn cuộn! Tôn Hành Giả kinh hãi thót lên mây.
Hà bá nhảy lên chót núi.
Các vị thần thấy nước chảy mênh mông, đều đằng vân ngó xuống.
Tôn Hành Giả hoảng kinh nói rằng:
- Nước nầy tràn xuống, chắc ngập ruộng dân cư, chẳng hề vào đặng động nó! Vậy thì Thủy bá hãy thâu nước cho mau?
Hà bá thưa rằng:
- Ðổ nước rồi lấy lại sao đặng, tiểu thần không biết pháp thâu. Song tánh nước thì chảy xuống, không bao lâu cũng trở về sông; chẳng can chi mà ngại .
Giây phút nước rút hết, thấy các yêu nhảy nhót trước cửa động như thường.
Lý Thiên Vương nói:
- Té ra nước không vào động chút nào, rất uổng công Thủy bá!
Tôn Hành Giả nổi nóng, xăng tay áo chạy đến trước động đánh tiểu yêu quăng giáo chạy tan. Chúng nó vào báo rằng:
- Giặc khỉ đã xông vào, đương nhảy lăng ba trước động .
Ðộc giác Tỉ xách giáo xông ra cười rằng:
- Con khỉ nầy cũng kỳ, đánh chẳng lại ta, ưa dọa hẩm sắp nhỏ, mi rượt theo chúng nó mà nạp mạng hay sao?
Tôn Hành Giả nói:
- Cháu đừng dễ ngươi, ông ngoại đấm cho một đấm .
Ðộc giác Tỉ cười ngất nói rằng:
- Mất gậy rồi đã cua tay, hãy còn làm túng! Nay còn trổ nghề võ đánh quờn, cái tay nắm lại bằng hột đào, muốn cự với bàn tay trái đấm! Thôi thôi ta cũng bỏ giáo, đánh quờn một trận với ngươi .
Nói rồi hổn chiến.
Các vị thần trên núi đồng nhảy xuống phủ vây.
Các tiểu yêu binh chủ trợ chiến.
Tôn Hành Giả nhắm bề đấm không thấm chi nó, liền nhổ nắm lông quăng lên, biến ra bốn năm mươi khỉ đột, con thì ôm giò mà kéo, con thì móc mắt, con lại lôi lưng.
Ðộc giác Tỉ thất kinh lấy vòng ra liệng lên, thâu khỉ biến ra lông.
Hành Giả phải chạy nữa.
Còn các vị thần chạy trước đã xa, vì thấy chiếc vòng nên lui hết!
Tôn Hành Giả nói:
- Nó tài phép tầm thường ngặt có chiếc vòng độc lắm! Bây giờ hết phép, biết tính làm sao?
Hỏa Ðức tinh quân và Thủy bá nói rằng:
- Có khó chi, trước lấy đặng chiếc vòng, thì bắt nó như nháy mắt .
Tôn Hành Giả nói:
- Làm sao mà lấy đặng chiếc vòng nó, hoặc là ăn cắp mới được cho!
Hai vị Lôi Công cười rằng:
- Trừ ra một mình Ðại Thánh ăn cắp đặng mà thôi; nhờ chuyện củ ăn trộm rượu, ăn trộm đào, lại ăn trộm thuốc, thiệt trong nghề có một không hai; nay cũng nên dùng nghề cũ .
Tôn Hành Giả cười rằng:
- Hai ông điềm chỉ hay lắm để Lão Tôn đi dọ coi thể nào .
Nói rồi nhảy xuống biến ra con lằng xanh, bay vào trong động, thấy Ðộc giác Tỉ đương ngồi ăn thịt rắn khô nai, gu lạc đà, tai con gấu, ăn và uống rượu ngỏa nguê. Tôn Hành Giả biến làm con tinh đầu heo rừng, đứng trà trộn với tiểu quỷ , dòm hoài không thấy chiếc vòng; lần dần ra sau, nghe rồng gầm, ngựa hí.
Coi lại thì rồng lửa, ngựa lửa bị treo.
Lại có thiết bãng của mình dựng vào vách, trong lòng mừng quá liền hiện nguyên hình, xách thiết bãng và đánh và chạy ra khỏi động.
Tiểu yêu kinh hãi, chúa động bỏ ăn, dẫn binh theo rượt.
Còn Tôn Hành Giả nhảy lên chót núi, Ðộc giác Tỉ theo hoài.