Từ hai tháng nay, Thérèse và Laurent giãy giụa trong nỗi kinh sợ cuộc sống chung. Người này chịu đựng người kia. Thế là sự thù ghét nhau dần dà tăng lên, cuối cùng nó ném cho nhau những tia mắt phẫn nộ, đầy đe doạ ngấm ngầm.

Sự thù ghét tất nhiên phải đến. Họ đã yêu nhau như những con thú, với một niềm đam mê cháy bỏng, thuần bản năng, rồi giữa cơn căng thẳng thần kinh của tội ác, tình yêu của họ đã biến thành nỗi sợ hãi, và họ cảm thấy một thứ kinh hoàng về thể chất từ những nụ hôn.

Giờ thì dưới sự chịu đựng mà cuộc hôn nhân và cuộc sống chung áp đặt, họ phản kháng và phẫn nộ.

Đó là sự hằn thù khốc liệt, bùng lên ghê gớm. Họ cảm nhận rõ họ tự kiềm chế với nhau, nhủ thầm là sẽ được sống yên tĩnh nếu mãi mãi không phải đối mặt nhau nữa. Khi có mặt nhau, họ thấy như có một gánh nặng khổng lồ đè họ ngạt thở, và họ muốn lánh xa gánh nặng đó, muốn nó tan biến đi. Môi họ mím chặt, những ý nghĩ hung bạo lướt qua trong đôi mắt rực sáng, lòng họ chất chứa nỗi khao khát cấu xé nhau.

Thực ra chỉ một ý tưởng duy nhất gặm nhấm họ, họ tức giận với tội ác của mình, họ tuyệt vọng là mãi mãi cuộc sống của họ không còn yên ổn nữa. Đó là nguyên cớ của mọi phẫn nộ và mọi hận thù. Họ cảm thấy tai hoạ không thể vãn hồi, rằng họ đau khổ cho đến chết kể từ khi giết hại Camille, và ý tưởng trầm luân trong đau khổ làm họ điên tiết lên. Không biết trút cơn giận vào ai, họ đổ lên chính họ, ghét cay ghét đắng lẫn nhau.

Họ không muốn lớn tiếng thừa nhận cuộc hôn nhân của họ là sự trừng phạt định mệnh của tội ác. Họ khước từ lắng nghe tiếng nói bên trong kêu gào sự thật nơi họ, trong khi bày ra trước mắt họ câu chuyện cuộc đời mình. Và dù vậy, trong những cơn khủng hoảng điên rồ ray dứt họ, mỗi người đọc rõ chiều sâu nỗi căm giận của mình, đoán ra những cơn cuồng nộ của lòng ích kỷ đã thúc đẩy họ giết người để thoả mãn sự thèm khát của mình, để rồi chỉ tìm thấy trong tội lỗi một cuộc sống quạnh hiu không chịu đựng nổi. Họ không hồi tưởng quá khứ, họ biết rằng niềm hy vọng lầm lạc của dâm ô và hạnh phúc an nhàn chỉ dẫn họ đến hối tiếc. Giá như có thể ôm chầm lấy nhau trong yên ổn và sống trong hân hoan, họ đã không thể thương tiếc Camille, họ sẽ phởn phơ với tội ác của mình. nhưng thân xác họ đã nổi loạn, từ chối cuộc hôn nhân và họ khiếp sợ tự hỏi nỗi kinh hoàng và sự ghê tởm sẽ đưa họ tới đâu. Họ chỉ thấy một tương lai hãi hùng của đau khổ, một kết cục tai ương và khốc liệt.

Thế là, như hai kẻ thù bị trói chặt vào nhau và hoài công né tránh vòng tay ép uổng đó, họ căng cơ bắp và thần kinh, họ cứng đờ ra không tự giải thoát được. Ri hiểu rằng mình không bao giờ thoát khỏi phải ôm ghì lấy nhau, phẫn uất vì những sợi dây trói cứa đứt thịt da , lộn mửa vì sự đụng chạm vào nhau, cảm thấy từng giờ phút sự khó chịu tăng lên, mà quên rằng chính mình đã tự ràng buộc vào nhau, và không chịu nổi sự trói buộc đó thêm phút giây nào nữa, họ gởi cho nhau những lời trách móc xúc phạm, cố giảm đi đau đớn, cố băng bó vết thương tự mình gây ra khi nguyền rủa nhau, tự khuây khoả bởi những cơn kích động và những lời buộc tội.

Mỗi buổi tối là một phen bùng nổ cãi vã. Tưởng chừng như hai kẻ giết người tìm cơ hội để được nổi giận, để làm chùng đi những sợi thần kinh cứng đờ của mình. Họ rình rập nhau, dò xét nhau bằng ánh mắt, đào xới vết thương của nhau, tìm kiếm chỗ lở lói của mỗi vết đứt, và cảm thấy lạc thú chua chát được kêu than vì đau đớn. Họ sống như thế giữa một cơn phẫn hận thường trực, chán ngấy chính mình, không thể chịu đựng nổi nữa một lời nói, một cử chỉ, một cái nhìn mà không đau đớn mê sảng. Toàn bộ con người họ sẵn sàng cho hung bạo, sự mất kiên nhẫn nhỏ nhặt nhất, sự mâu thuẫn tầm thường nhất cũng bùng lên một cách lạ thường trong cơ thể trục trặc của họ, và đột nhiên trở nên tàn nhẫn ác nghiệt. Mt chuyện chẳng ra sao lại dậy lên một cơn giông tố đến tận ngày hôm sau. Một món ăn quá nóng, một cánh cửa sổ để mở, một sự nói trái ý, một nhận xét đơn giản cũng đủ để họ đến những cơn kích động điên rồ thực sự. Và bao giờ cũng thế, vào lúc gấu ó nhau, họ ném vào mặt nhau kẻ chết trôi. Lời qua tiếng lại, họ đi đến chỗ tự trách mình về vụ dìm người ở Saint-Ouen, thế là họ thấy xấu hổ, họ phấn khích đến độ hoá rồ.

Đó là những cảnh tượng tuyệt vọng cùng cực, ngộp thở, là những trận đòn, những tiếng gào thét ghê tởm, là những hành vi cục súc nhục nhã. Thông thường, Thérèse và Laurent nổi hung như thế nào sau bữa ăn, họ giam mình trong phòng ăn để những âm thanh của nỗi tuyệt vọng không bị nghe thấy. Ở đó họ có thể cấu xé nhau tuỳ thích, trong sâu kín của căn phòng ẩm thấp, giống như trong hầm mộ với ngọn đèn le lói những tia sáng vàng vọt. giọng nói của họ, giữa im lặng và yên tĩnh của không gian, vang lên những âm thanh khô khốc não lòng. Và họ chỉ dừng lại khi đã kiệt sức, chỉ lúc đó họ mới có thể hưởng được vài giờ nghỉ ngơi. Những cuộc cãi vã trở thành như một nhu cầu đối với họ, như một phương tiện đi được đến giấc ngủ lúc những dây thần kinh đã tê dại rệu rã.

Bà Raquin lắng nghe. Bà luôn ở đó trong chiếc ghế bành của mình, hai bàn tay thõng xuống đầu gối, đầu ngẩng lên và bộ mặt lặng lẽ. Bà nghe tất cả, và da thịt đã chết của bà không một chút run rẩy. Mắt chăm chú nhìn hai kẻ giết người với vẻ chòng chọc nhức buốt. Nỗi đoạ đày của bà hẳn là ghê gớm. Cứ như thế bà biết được từng chi tiết một những sự việc xảy ra trước và sau vụ giết hại Camille. Dần dần bà sa vào chỗ bẩn thỉu và tội ác của những kẻ mà bà đã gọi là những đứa con thân yêu.

Những cuộc cãi vã của đôi vợ chồng cho bà biết những tình tiết nhỏ nhặt nhất, phơi bày trước đầu óc khiếp đảm của bà, từng chút một những chặng đường ghê tởm của mối tình dan díu. Và càng thâm nhập nhiều hơn vào vũng lầy đẫm máu đó, bà càng kêu gào thương xót, tưởng như mình đã chạm đáy sâu của sự ô nhục, và nó buộc bà phải xuống sâu thêm nữa. Mỗi tối, bà biết thêm một chi tiết mới. Câu chuyện đê tiện luôn dàn trải trước mắt, như thể bà đã lạc lối trong một giấc mơ kinh hoàng tưởng như bất tận. Lời thú tội đầu tiên đã tàn nhẫn và nặng nề, nhưng càng đau đớn hơn trước những đòn lặp đi lặp lại, trước những sự kiện nhỏ nhặt mà hai vợ chồng tuôn ra giữa cơn phấn khích và soi rõ tội ác của họ bằng những tia sáng tai ương. Một lần trong ngày, bà mẹ đó lại nghe câu chuyện giết con mình, và cũng mỗi ngày, câu chuyện đó càng trở nên kinh hoàng hơn, chi tiết hơn, gào thét vào tai bà tàn nhẫn hơn và vang dội hơn.

Đôi lúc, Thérèse cảm thấy ăn năn khi đối diện với bộ mặt nhợt nhạt đầm đìa nước mắt chảy xuống lặng lẽ đó. Nàng chỉ người cô cho Laurent với ánh mắt van nài hắn im tiếng.

- Hả? Thây kệ! Cô biết rõ là bà ấy không thể cho người bắt chúng ta được...Tôi có sung sướng gì hơn bà ta đâu, tôi ấy? Chúng ta có tiền của bà ấy, tôi cần gì phải e dè?

Rồi tiếp tục gấu ó, chua chát, ỏm tỏi, lại giết chết Camille. Cả Thérèse lẫn Laurent không ai dám nhượng bộ ý nghĩ thương xót đôi lúc nảy sinh, để nhốt bà già bại liệt vào phòng khi họ cãi vã, và như thế tránh cho bà câu chuyện tội ác. Họ sợ sẽ hành hạ nhau nếu giữa họ không có cái xác sống dở chết dở này. Lòng thương hại nhượng bộ sự hèn nhát, họ buộc bà Raquin phải chịu đau khổ không nói nên lời, bởi họ cần sự hiện diện của bà che chở họ trước những ảo giác.

Mọi sự tranh cãi đêu giống nhau và dẫn họ đến cùng những lời buộc tội. Từ lúc tên Camille được thốt lên, từ lúc một người trong bọn họ buộc tội người kia đã giết chết con người đó, thế là xung đột dữ dội lại xảy ra.

Một hôm vào bữa ăn tối, Laurent tìm một cớ để nổi xung, thấy nước trong bình còn ấm, hắn tuyên bố rằng nước âm ấm làm hắn buồn nôn, và hắn muốn nước mát.

- Tôi không tìm được nước đá – Thérèse nói cộc lốc.

- Được thôi, tôi cũng không uống – Laurent tiếp lời.

- Nước như vậy tốt lắm rồi.

- Nó nóng và có mùi bùn, giống như nước sông.

Thérèse lập lại.

- Như nước sông!

Và nàng oà lên nức nở. Một sự liên tưởng vừa mới nảy sinh trong đầu nàng.

- Sao cô lại khóc? – Laurent hỏi, rồi đoán ra lời đáp, hắn tái mặt.

- Tôi khóc... - thiếu phụ thổn thức – tôi khóc bởi...anh biết rõ mà...Ôi! Lạy Chúa! Chính anh đã giết anh ấy!

- Cô nói láo! – Kẻ giết người hung hãn quát lên – Hãy thú nhận là cô nói láo đi..nếu tôi quẳng gã xuống dòng sông Seine, đó là do cô đã xúi bẩy tôi giết gã.

- Tôi à! Tôi à!

- Đúng! Chính cô!...Đừng giả vờ không biết, đừng buộc tôi ép cô nói ra sự thật bằng sức mạnh. Tôi cần cô xưng lên tội lỗi của mình, cần cô nhận phần mình trong chuyện giết người này. Cái đó làm tôi yên tĩnh và nhẹ mình hơn.

- Nhưng đâu phải tôi đã dìm chết Camille?

- Có đấy, ngàn lần có, chính cô!..Chà! Cô làm bộ ngạc nhiên và quên đi. Khoan đã, để tôi nhắc cho cô nhớ.

Hắn rời bàn ăn, nghiêng người xuống thiếu phụ và mặt nóng bừng, hắn thét vò mặt nàng.

- Cô ở trên bờ, cô nhớ không, rồi tôi nói nhỏ với cô "Anh sẽ ném gã xuống sông", thế là cô chấp nhận, cô bước xuống xuồng. Cô thấy rõ là cô đã cùng tôi giết gã đấy chứ.

- Không đúng...Tôi đã lên cơn, tôi không biết tôi làm gì nữa, nhưng không bao giờ tôi muốn giết chết anh ấy. Chỉ có anh phạm tội thôi.

Những lời chối cãi đó dày vò Laurent. Như hắn đã nói, ý nghĩ có kẻ đồng loã làm hắn nhẹ mình, nếu có gan, hắn đã tự chứng minh với chính mình là mọi điều khủng khiếp của việc giết người đều đổ ngược xuống đầu Thérèse. Hắn nảy sinh nhu cầu đánh đập thiếu phụ để buộc nàng tự thú là nàng phạm tội nặng hơn.

Hắn bắt đầu đi ngang đi dọc, la lối, mê sảng, dưới ánh mắt trừng trừng theo dõi của bà Raquin.

- Chà! Đồ khốn nạn! Đồ khốn nạn! – hắn lẩm bẩm bằng một giọng kỳ lạ - Ả muốn làm mình điên lên...Nè! Chẳng phải một buổi tối cô leo lên phòng tôi như một con điếm, chẳng phải cô đã làm tôi chán chê với những cái vuốt ve để xui tôi thanh toán thằng chồng cô hay sao? Gã làm cô chán ngấy, gã giống như một đứa trẻ bệnh hoạn, phải cô đã nói với tôi như thế khi tôi đến đây gặp cô hay không...Đã bao năm, tôi có nghĩ đến mọi chuyện này không. tôi ấy? Tôi có là một thằng phóng đãng không? Tôi sống yên ổn, như một người lương thiện, không làm hại một ai. Tôi còn không làm bẹp một con ruồi.

- Chính anh đã giết Camille – Thiếu phụ nhắc lại với một sự khăng khăng tuyệt vọng làm Laurent mất trí.

- Không, chính cô, tôi bảo rằng chính cô – hắn tiếp tục oang oang lên khiếp đảm – Xem nào, đừng làm tôi phát điên, kết cục sẽ không hay đâu...Lạ chưa, khốn kiếp thật, cô không nhớ gì ráo! Cô đã hiến thân cho tôi như một con điếm, ở kia kìa, trong phòng của chồng cô, cô đã cho tôi biết đến khoái lạc khiến tôi hoá rồ. Hãy thú nhận là cô đã tính toán tất cả chuyện này, là cô thù ghét Camille, và từ lâu rồi cô muốn giết gã. Đã từ lâu cô xem tôi như người yêu để tôi vấp phải gã và nghiền nát gã.

- Không đúng thế...Thật quái gở những lời lẽ như vậy...Anh không có quyền trách móc sự yếu đuối của tôi. Tôi cũng có thể nói như anh là trước khi biết anh tôi cũng là một phụ nữ lương thiện chưa bao giờ làm hại một ai. Nếu tôi làm anh phát điên, anh còn làm tôi phát điên nhiều hơn. Chúng ta đừng cãi cọ nhau nữa, đồng ý chứ, Laurent...Tôi có quá nhiều chuyện để trách móc anh...

- Vậy cô trách tôi được chuyện gì?

- Thôi, không có gì cả...Anh đã không cứu được tôi ra khỏi chính tôi, anh đã lợi dụng cảnh ngộ bị bỏ rơi của tôi, anh thích làm cuộc đời tôi đau khổ...Tôi bỏ qua cho anh tất cả...Nhưng xin tha cho tôi, đừng buộc tội tôi đã giết Camille. Hãy giữ tội ác đó lại cho anh, đừng tìm cách làm cho tôi ghê sợ thêm nữa...

Laurent giơ tay lên để đập vào mặt Thérèse.

- Đánh đi, tôi thích vậy hơn – nàng nói thêm – tôi còn đỡ khổ hơn.

Và nàng chìa mặt ra. Hắn kìm lại, kéo một chiếc ghế và ngồi bên cạnh thiếu phụ.

- Nghe này – hắn nói với nàng bằng một giọng cố trở lại bình tĩnh - không nhận phần tội ác của mình là hèn. Cô hoàn toàn biết rằng chúng ta cùng nhau phạm tội, cô biết là cô cũng phạm tội như tôi. Sao cô muốn trút trách nhiệm nặng nề hơn cho tôi mà bảo mình vô can? Nếu cô vô tội, cô đã không ưng thuận lấy tôi. Cô hãy nhớ là hai năm trôi qua sau vụ giết người. Cô muốn thách đố chăng? Tôi sẽ đi nói tất cả với ông biện lý, và cô sẽ thấy chúng ta có bị kết tội như nhau hay không.

Họ rùng mình. Rồi Thérèse tiếp.

- Người ta có thể kết án tôi, nhưng Camille thì biết rõ anh là đã làm tất cả...Anh ấy sẽ không hành hạ tôi mỗi đêm như hành hạ anh đâu.

- Camille để tôi yên – Laurent nói, mặt tái mét và người run rẩy – Chính cô gặp gã trong những cơn ác mộng của cô, tôi đã nghe cô kêu la.

- Đừng nói như vậy – thiếu phụ thét lên phẫn nộ - tôi không kêu la, tôi không muốn bóng ma hiện ra. Ôi! Tôi hiểu, anh tìm cách làm cho anh ấy quên anh đi...Tôi vô tội! Tôi vô tội!

Họ nhìn nhau khiếp đảm, rũ rượi vì mệt mỏi, sợ lại dựng dậy thây ma của kẻ chết trôi. Những cuộc cãi vã của họ bao giờ cũng kết thúc như thế, họ đoán quyết mình vô tội, tìm cách lừa dối chính mình để tống khứ đi những giấc mơ dữ. những nỗ lực liên tục được đưa ra để thay phiên nhau đổ trách nhiệm về tội ác, để tư bảo vệ mình như trước một phiên toà, trong khi trút trách nhiệm nặng nề nhất cho nhau. Kỳ lạ nhất là họ không mắc lừa nổi những lời thề thốt của mình, cả hai đều nhớ như in những chi tiết của vụ giết người. Họ đọc thấy lời thú tội trong đôi mắt nhau, trong khi môi họ vẫn tuôn ra những lời phủ nhận. Đó là những lời nói láo trẻ con, những sự khẳng định buồn cười, cả một sự tranh cãi về lời lẽ của hai kẻ khốn khổ dối trá để mà dối trá, nhưng không che đậy nổi sự dối trá của mình. Họ thay phiên nhau giữ vai trò người buộc tội, và cho dù vụ án họ tiến hành không bao giờ dẫn đến một kết quả, họ vẫn cứ bắt đầu lại vào mỗi buổi tối với một sự kiên trì ghê gớm. Họ biết rằng họ chẳng chứng minh được gì cả, rằng họ không bôi xoá được quá khứ, thế mà họ vẫn cứ mãi làm, vẫn trở lại với sự buộc tội, vẫn bị kích thích bởi nỗi thống khổ và lòng khiếp sợ vẫn thất bại từ trước bởi một thực tế không thể chối cãi. Cái lợi rõ rệt nhất mà họ có được từ những cuộc cãi cọ đó là cơn bão của những lời lẽ và những tiếng kêu than âm ỉ dậy lên làm rã rời thân xác trong thời khắc đó.

Và chừng nào còn những cơn kích động, còn những lời buộc tội nhau, thì ánh mắt người bại liệt vẫn không rời khỏi họ. Một niềm vui rực cháy lấp loáng trong mắt bà khi Laurent giơ bàn tay to bè của hắn lên đầu Thérèse.