Ba người đào hào mệt nhoài đến mức ăn món cá mà cũng không nhận ra là cá gì.

- Không có gì cả! – Marc nói trong lúc tự rót cho mình một cốc – Tuyệt đối không có gì hết! Không tin nổi. Chúng ta đang lấp đất bịt lại. Việc đó sẽ kết thúc vào chiều nay.

- Cậu chờ đợi cái gì? – Mathias nói – Một cái xác ư? Cậu thực sự chờ đợi cái xác ư?

- Có nghĩa là càng nghĩ đến...

- Này, cậu đừng tự ép mình nghĩ ngợi. Người ta dù nghĩ mà không cố ý. Không có tí gì dưới cái cây, thế thôi.

- Chắc chắn chứ? – Vandoosler hỏi giọng trầm đục.

Marc ngẩng đầu. Cái giọng trầm đục này thì anh đã quen biết. Khi người đỡ đầu không còn hiểu gì nữa, đó là ông còn nghĩ.

- Chắc chắn – Mathias trả lời – Dưới cái cây, người trồng đã không đào rất sâu. Dưới mặt đất bảy mươi xăng-ti-mét, lớp đất còn nguyên vẹn. Một kiểu lấp đất ở thế kỷ thứ mười tám, tuổi của ngôi nhà.

Mathias lấy ở túi ra một mẩu tẩu thuốc bằng sét trắng với cái nõ đầy đất và đặt lên bàn. Vào cuối thế kỷ thứ mười tám.

- Thế đó – Anh nói – Dành cho những kẻ nghiệp dư. Sophia Siméonidis sẽ có thể ngủ yên. Và chồng bà ấy cũng không phản ứng khi người ta nói tới việc đào bới ở nhà ông ta. Người đàn ông bình thản.

- Có thể – Vandoosler nói – Nhưng rốt cuộc, cái đó không lý giải được cái cây.

- Đúng thế – Marc nói – Cái đó không lý giải được.

- Ta hãy vứt cái cây đi – Lucien nói – Cái đó hẳn là sự đánh cuộc, hoặc mình không biết cái gì thuộc loại đó. Chúng ta có ba mươi nghìn frăng và mọi người đều hài lòng. Chiều nay chúng ta sẽ lấp đất lại và vào chín giờ, chúng ta ngủ. Rút lui về đằng sau thôi. Mình mệt lử rồi.

- Không – Vandoosler nói – Tối nay, chúng ta ra ngoài.

- Ông Cảnh sát trưởng – Mathias nói – Lucien có lý. Chúng cháu đã mệt nhoài. Bác đi tuỳ ý bác, còn chúng cháu, chúng cháu ngủ.

- Cần cố gắng, thánh Matthieu ạ.

- Tên cháu không phải là Thánh Matthieu, mắc dịch!

- Tất nhiên – Vandoosler nhún vai nói – Nhưng cái đó có thể làm gì? Matthieu, một người... Lucien, Luc... cũng như nhau cả thôi. Còn bác, cái đó làm bác vui đấy. Bị vây quanh trong tuổi già của mình bởi những nhà truyền giáo. Thế người thứ tư ở đâu hử? Không ở nơi nào cả. Đó là gì... Một chiếc xe có ba bánh, một cỗ xe tứ mã có ba con ngựa. Thực sự nực cười.

- Nực cười ư? Bởi vì cái đó đổ vào hố phải không? – Marc bực tức hỏi.

- Không – Vandoosler nói – Bởi vì cái đó không bao giờ muốn đi tới nơi mà người ta muốn, tới nơi mà cái đó phải tới. Vậy là không thể dự kiến. Cái đó thật nực cười, phải không, Matthieu?

- Tuỳ ý bác – Mathias thở dài, vò hai bàn tay vào nhau.

- Không phải cái đó sẽ tạo cho cháu thành một vị thần. Nhưng chúng ta hãy bỏ qua. Tối nay có một cuộc tiếp khách ăn tại nhà người láng giềng phía Đông. Có vẻ việc đó thường xảy đến với cô ấy. Đây là một cuộc liên hoan. Tôi đã nhận lời, tôi nói rằng cả bốn chúng ta sẽ đến.

- Một cuộc tiếp tân mời ăn ư? – Lucien nói – Không có vấn đề. Những cái cốc bằng giấy, rượu vang trắng chát, nhũng chiếc đĩa bằng các-tông đầy những món vô giá rối rắm, bác có nghe cháu không, bác Cảnh sát trưởng, và nhất là trong tình trạng rối rắm, không thành vấn đề. Ngay cả đối với cỗ xe ba ngựa kéo của bác cũng không thành vấn đề. Một cuộc tiếp tân lớn xa hoa hoặc chẳng có gì hết. Đồ cứt ỉa, hoặc cao quý, miễn là không thoả hiệp, không môi giới. Không có môi trường thích đáng. Trong môi trường thích đáng, tôi mất mọi lý lẽ của mình và tự bản thân tôi rụng rời.

- Cái đó không xảy ra ở nhà cô ta – Vandoosler nói – Cô ta quản lý điều hành cửa hàng ăn ở dưới hơi xa, tiệm Le Tonneau. Cô ấy muốn tặng cậu một cốc. Có gì là xấu hử? Juliette phía Đông ấy đáng liếc nhìn và người em ở trong nghề xuất bản. Cái đó có thể có ích. Nhất là sẽ có Sophia Siméonidis và chồng bà ta. Họ thường đến đây. Và việc đó làm ta thích thú để xem cảnh ấy.

- Sophia và người láng giềng là bạn thân ư?

- Rất thân.

- Thông đồng giữa mặt trận phía Tây và mật trận phía Đông – Lucien nói – Chúng ta có nguy cơ mắc vào gọng kìm, cần phải tạo một lối thoát. Mặc kệ những chiếc cốc.

- Tối nay chúng ta sẽ thấy – Marc nói, dù những ước muốn thay đổi và hống hách của người đỡ đầu làm chán ngán. Ông tìm cái gì, ông già Vandoosler này? Một sự đánh lạc mục tiêu về những ý tưởng của ông chăng? Một cuộc điều tra ư? Cuộc điều tra đã kết thúc trước khi nó bắt đầu rồi.

- Cháu đã nói với bác rằng không có gì ở dưới cái cây – Marc nói tiếp – Hãy bỏ qua tối nay đi.

- Ta không thấy có mối quan hệ nào – Vandoosler nói.

- Xin lỗi, bác thấy rất rõ điều đó. Bác muốn tìm kiếm bất kể thứ gì và bất cứ ở đâu, miễn là bác tìm kiếm.

- Thế rồi sao nữa?

- Thế rồi không bày đặt ra cái không tồn tại với cái cớ rằng bác đã đánh mất cái tồn tại. Còn chúng cháu, chúng cháu đi lấp đất đây.