Phó thủ tướng Hồng nói liên tiếp hai lần, như là lầm bầm lầu bầu. Cách suy nghĩ của lãnh đạo, đều toát ra rất nhiều tính toán, có lẽ Lưu Vĩ Hồng chỉ đơn giản nói một câu, ba chữ, bỗng nhiên kích động một vấn đề nào đó trong lòng Phó thủ tướng Hồng. Suy nghĩ Phó thủ tướng Hồng lập tức chuyển đổi.
Phó thủ tướng Hồng vẫn chậm rãi bước đi thong thả, đến trước sô pha, ngồi xuống, lúc này mới ngẩng đầu lên, liếc mắt nhìn Vĩ Hồng và Phương Lê một cái, nói:
- Ngồi đi, ngồi xuống rồi nói.
- Vâng.
Lưu Vĩ Hồng và Phương Lê liếc nhau, tiến đến hai bên của sô pha ngồi xuống. Phương Lê theo thói quen liếc mắt nhìn chén trà trước mặt Phó thủ tướng Hồng một cái, thấy chỉ còn có hơn nửa chén trà, nhưng cũng không đứng dậy.
- Lưu Vĩ Hồng, cậu nói xem, trị tận gốc như thế nào?
- Chế độ, dùng người.
Lưu Vĩ Hồng vẫn rất đơn giản nói bốn từ.
Hai hàng lông mày Phó thủ tướng Hồng hơi hơi giương lên, cười nói:
- Sao rồi, Phó cục trưởng Lưu đổi tính, “lời nói gói vàng” theo tôi à?
Lưu Vĩ Hồng cũng không bật cười. Bởi vì hắn nhìn thấy Phó thủ tướng Hồng dường như đang tự hỏi chính mình, cho nên Lưu Vĩ Hồng chỉ đơn giản nói qua một chút về ý tưởng chính của mình, chờ ý kiến của Phó thủ tướng Hồng. Tóm lại phải đợi tâm tư thủ trưởng đặt vào chính mình, Lưu Vĩ Hồng mới tiện nói chuyện.
- Phó Thủ tướng, tôi nói về phương diện chế độ trước đi. Toàn bộ doanh nghiệp nhà nước thay đổi chế độ, không chỉ giới hạn ở Liêu Trung, cả nước đều như vậy. Cả nước đều nghe nói về công tác thay đổi chế độ, nhưng cho tới bây giờ, còn chưa có một tài liệu nào mang tính chỉ đạo rõ ràng, càng không có quy định nào rõ ràng, chỉ có văn kiện chỉ đạo một phương hướng lớn. Nói trắng ra là, hiện tại chúng ta vẫn chỉ ném đá vượt sông.
Lưu Vĩ Hồng sau khi cười xong, lập tức nghiêm mặt nói.
- Trước kia chưa từng trải qua, không có kinh nghiệm thực tiễn gì, đương nhiên chỉ có thể ném đá vượt sông.
Phó thủ tướng Hồng liếc mắt nhìn hắn một cái thản nhiên nói.
Nhưng Lưu Vĩ Hồng không gật đầu phụ họa lời Phó thủ tướng Hồng, trầm ngâm một chút, nói:
- Phó Thủ tướng, xin thứ cho tôi nói thẳng. Phương pháp ném đá vượt sông này, có lẽ là thích hợp với quá khứ. Nhưng hiện tại có nên tiếp tục đưa ra những lời này hay không, tôi cho rằng rất đáng để thương thảo lại. Hoặc là nói, về phương hướng lớn, dù ném đá vượt sông cũng là phải. Nhưng mà khi công tác được thực hiện một cách cụ thể, tôi cho rằng không nên đề xướng quá nhiều quan niệm kiểu ném đá vượt sông này. Bởi vì câu này, rất không có tính quy phạm. Rất nhiều lãnh đạo tính tình cẩu thả tùy ý gây sức ép nhớ tới đâu làm tới đó, trước khi sự việc xảy ra lại không nghiêm khắc điều tra, bố trí không chu đáo chặt chẽ, nghĩ ra một điều liền tự cho rằng đây thật sự là ý tưởng tốt, ánh mắt liền sáng lên, đập bàn đưa ra quyết định lung tung. Một khi sai lầm rồi, lại nói là ném đá vượt sông, một câu nói nhằm che lấp quá khứ. Tôi cảm thấy thực sự không thể thực hiện như vậy, rất không khoa học. Lãnh đạo chủ yếu chỉ một câu nộp học phí, nói ra thì quá dễ dàng quá đơn giản. Nhưng chứng thực xuống, chứng thực đến trên đầu mỗi một quần chúng bình thường, học phí này bị nộp rất oan uổng. Dựa theo logic đơn giản nhất, ai phạm sai lầm người đó nên đi nhận trách nhiệm. Mà chúng ta hiện tại thì sao, lãnh đạo phạm sai lầm, quần chúng đi gánh vác. Lãnh đạo không có chút trách nhiệm, cũng lại không chịu áp lực. Rất có khả năng sẽ lại mắc thêm lỗi lầm nữa, dù sao sai lầm rồi cũng không cần lo. Việc thay đổi chế độ doanh nghiệp nhà nước, quan sát toàn cục, tôi cho rằng, không thể lại ném đá vượt sông, phải bố trí đầy đủ, có biện pháp rõ ràng, tốt nhất lấy hình thức pháp luật pháp quy, xác định xuống dưới.
Phó thủ tướng Hồng nhíu nhẹ hai hàng lông mày dày, nói:
- Cậu nói tiếp đi, nói tỉ mỉ một chút.
- Được. Tôi cho rằng, từ giờ trở đi, sẽ tiến hành công tác chuẩn bị lập pháp tương quan, định ra phương thức phương pháp cho doanh nghiệp nhà nước thay đổi chế độ, phải làm tuần hoàn theo quy tắc cơ bản, lấy hình thức pháp luật pháp quy, xác định xuống dưới. Ai vi phạm, thì tiến hành trừng trị theo pháp luật. Tỷ như nói đến Hàn Vĩnh Quang, chúng tôi hiện tại phải dồn ép y về mặt tài chính, chỉ có thể lấy tội danh này của y để phán quyết, giống như giết người, cưỡng gian, phương hại tới an toàn xã hội vân vân, chưa hề có tội danh nào liên quan tới vấn đề thất thoát tài sản nhà nước. Chúng ta có thể đi xa hơn một chút. Nếu Hàn Vĩnh Quang không phải một phần tử lưu manh, y không có tội danh lưu manh này, y chỉ là một thương nhân trái phép, cấu kết với cán bộ lãnh đạo chủ yếu của nhà máy cơ khí hạng nặng số 2, nhà máy xí nghiệp nồi hơi, nội ứng ngoại hợp, ngầm chiếm dụng tài sản của nhà nước. Như vậy, chúng ta dùng danh nghĩa gì, dùng tội danh gì để trừng trị y? Xét toàn cục mà nói, rõ ràng loại người như Hàn Vĩnh Quang có tính chất lưu manh là trùm xã hội đen lại tham dự vào công tác thay đổi chế độ của doanh nghiệp nhà nước vẫn rất ít, đa số đều là một vài thương nhân trái phép. Chúng ta không có một luật riêng biệt hoặc là một chính sách dưới hình thức văn kiện để tiến hành trừng phạt đối với hành vi của bọn họ. Những người này vì không bị xử phạt, sẽ trở nên không kiêng nể gì.
Phương Lê nói thêm:
- Chúng ta có cơ quan kỷ luật kiểm tra, giám sát cán bộ lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước.
Lưu Vĩ Hồng cười cười, nói:
- Quan thương cấu kết, là vấn đề từ hai phía. Chúng ta mới tập trung từ phía cán bộ, về phía thương nhân này thì lại buông trôi mặc kệ, khẳng định là không thích hợp. Hơn nữa, chúng ta còn phải suy xét tới một tình hình khác.
- Tình hình nào?
Phương Lê lập tức chăm chú hỏi một câu, dù sao cũng là một cuộc trò chuyện bí mật, Phương Lê cũng là không cần quan tâm mình có phải đã đi quá giới hạn hay không. Bởi vì anh ta tương đối hiểu tính Phó thủ tướng Hồng, biết khi nào thì có thể nói và nói cái gì.
- Đó chính là quan thương vẫn chưa cấu kết, chẳng qua chỉ có thương nhân trái phép suy nghĩ biện pháp ngầm chiếm đoạt tài sản của nhà nước. Trải qua nhiều ngày điều tra nghiên cứu khảo sát ở Liêu Trung, tôi phát hiện, rất nhiều cán bộ có trọng trách trong doanh nghiệp nhà nước ở Liêu Trung, tư tưởng thường khá xơ cứng. Hình thức suy nghĩ của rất nhiều người, còn dừng lại ở thời đại kinh tế có kế hoạch, đối với thị trường hóa trước mắt, cơ bản là hai mắt một màu đen tối. Nói trắng ra là, đối với rất nhiều thủ pháp triển khai hoạt động trên thị trường hiện tại, bọn họ căn bản là không hiểu, giống như lão nông dân cố chấp, giữ vững quan niệm cổ hủ của mình, một chút cũng không biết xoay chuyển. Lấy lối suy nghĩ theo phương thức như vậy, có tầm nhìn, kiến thức như vậy, và hình thái xã hội trên mà giao tiếp với nhóm thương nhân đang nổi lên rất nhanh, lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước chúng ta, vừa lên liền bị hoàn cảnh xấu vây quanh, rất dễ dàng bị thương nhân trái phép dắt mũi mà đi, thậm chí ngay cả chút khí lực trả đòn cũng không có. Làm không tốt, đến khi toàn bộ xí nghiệp đều đã biến thành của tư nhân, anh ta còn chưa hiểu được rốt cuộc đã xảy ra vấn đề gì. Cho nên, đối với hành vi của cán bộ lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước, chúng ta phải đưa vào quy phạm rõ ràng. Đối với hành vi thương nhân trái phép, cũng phải đưa vào quy phạm rõ ràng. Ai vi phạm pháp luật, ngầm chiếm dụng tài sản của nhà nước, thì nghiêm khắc xử phạt, tuyệt đối phải nghiêm túc. Vì như thế, công tác thay đổi chế độ doanh nghiệp nhà nước của chúng ta, mới có thể chân chính đi lên con đường chính quy hóa. Bởi vậy, tôi mãnh liệt đề nghị, đối với công tác thay đổi chế độ doanh nghiệp nhà nước cần đặc biệt tiến hành nghiên cứu thảo luận lập pháp. Tranh thủ mau chóng đưa ra một bộ luật, ít nhất là phải đưa ra một bộ pháp quy hành chính, làm quy phạm hành vi và hòa ước bó buộc.
Phó thủ tướng Hồng từ chối cho ý kiến, nhìn về phía Phương Lê, hỏi:
- Phương Lê, ý kiến của cậu thế nào?
Hai hàng lông mày Phương Lê nhíu lại, trầm ngâm nói:
- Thủ trưởng, tôi cho rằng, ý kiến của Phó cục trưởng Lưu có đạo lý nhất định. Theo như lời hắn về mấy tình hình này, văn phòng quản lý giám sát tài sản nhà nước chúng ta căn cứ vào những điều tra nghe ngóng được của mấy tháng qua trong cả nước có thể thấy quả thật còn tồn tại vấn đề khách quan, tất yếu cần tiến hành quy phạm hòa ước bó buộc. Tuy nhiên, tôi cũng có hai điểm nghi vấn.
Phó thủ tướng Hồng gật đầu:
- Cậu nói đi.
Lưu Vĩ Hồng cũng thẳng người, rất nghiêm túc nhìn Phương Lê.
- Điểm thứ nhất, điều kiện tiên quyết của lập pháp, phải chăng đã chín muồi. Mọi người đều biết, lập pháp là một chuyện rất nghiêm túc, về căn bản phải thành lập điều tra toàn diện và chuẩn bị công tác đầy đủ. Bằng không, đưa ra lập pháp, không có cơ sở, thoát ly thực tế, hoặc là căn bản không chấp hành được, hoặc là khi chấp hành gặp khó khăn rất lớn, trên cơ bản không có ý nghĩa thực tế gì. Công tác thay đổi chế độ doanh nghiệp nhà nước trong phạm vi cả nước, cũng bắt đầu tiến hành trong vòng hai ba năm nay, văn phòng quản lý giám sát tài sản nhà nước chúng ta, đầu năm nay mới thành lập, cho tới nay cũng được khoảng nửa năm. Lúc này, muốn định ra một bộ văn kiện quy phạm mang tính pháp luật, có thể quá gấp gáp hay không?
Phương Lê chậm rãi nói, sắc mặt nghiêm trọng.
- Điểm thứ hai, thay đổi chế độ doanh nghiệp nhà nước, là thế phải làm. Tiền đề này là cần khẳng định, không thay đổi. Vốn không có đường ra, hơn nữa ở nghĩa nào đó mà nói, còn phải sửa nhanh, không chậm được. Bởi vì thị trường không đợi người. Nếu chúng ta hành động chậm, rất nhiều doanh nghiệp nhà nước cơ bản có cố gắng nhưng không theo kịp bước chân của thị trường, có khả năng không chờ được pháp luật pháp quy của chúng tanh được đưa ra, thì đã bị thị trường đào thải. Cho đến lúc đó, quy phạm của chúng ta cũng mất ý nghĩa. Cho nên, tôi có chút lo lắng, nếu chúng ta muốn đưa ra một pháp luật pháp quy như vậy, có thể trói buộc nhiệt tình và tay chân doanh nghiệp nhà nước khi thay đổi chế độ hay không? Đả kích tính tích cực của mọi người như vậy, sau này muốn sửa lại thì không kịp nữa!
- Ừ, hai điểm băn khoăn này của cậu, cũng có đạo lý nhất định.
Phó thủ tướng Hồng chậm rãi gật đầu, trên mặt lộ ra thần sắc suy nghĩ sâu xa, hơi quay đầu lại, mắt nhìn Lưu Vĩ Hồng, nói:
- Cậu thấy thế nào?
Lưu Vĩ Hồng nói:
- Điểm thứ nhất, tôi cho rằng không cần phải quá lo lắng. Dù sao chúng ta đã tiến hành thay đổi chế độ doanh nghiệp nhà nước hai ba năm rồi, đủ loại thiếu sót, trên cơ bản cũng đều đã lộ ra. Nhằm vào những thiếu sót này mà đưa ra biện pháp lập pháp có thể thực hành. Tôi thấy cũng không phải là vấn đề lớn. Đương nhiên, chủ nhiệm Phương nói đúng, lập pháp là một sự việc rất nghiêthế này, nếu lập pháp chính thức có khó khăn nhất định, nội các chính phủ có thể đưa ra pháp quy hành chính trước, ít nhất phải có một văn kiện có tính trói buộc. Không quy phạm, theo đuổi tự do, tiếp tục ném đá vượt sông, xói mòn tài sản của nhà nước chúng ta, mà không có biện pháp khống chế, sẽ tạo thành một trong những hiện tượng ngọn nguồn của một xã hội không công bình, phải hết sức coi trọng. Về điểm thứ hai, cái này đề cập đến một vấn đề nặng nhẹ. Pháp quy mang tính cưỡng chế hoặc là văn kiện vừa đưa ra, quả thật có khả năng tạo thành ảnh hưởng nhất định đối với sự tích cực ở các nơi có công tác thay đổi chế độ. Tuy nhiên tôi cho rằng, suy xét kỹ mà nói, công bình hẳn là đặt ở vị trí cao nhất. Bởi vì điều này đã không chỉ là một vấn đề trên lĩnh vực kinh tế, mà là một vấn đề chính trị. Đối với toàn bộ xã hội chúng ta mà nói, chỉ có công bình, mới có thể khiến quần chúng hiểu và ủng hộ hành vi của chính phủ. Về phần tính tích cực, chỉ cần chúng ta kiên trì tiến hành cổ vũ và trực tiếp dẫn đường, luôn có thể duy trì xuống dưới. Hơn nữa nhìn nhận thị trường một cách khách quan, cũng sẽ bức bách bọn họ tiến hành thay đổi chế độ. Cho nên tôi vẫn kiên trì với quan điểm của tôi, thay đổi chế độ doanh nghiệp nhà nước, đầu tiên phải theo chế độ, pháp luật tiến tới luật lệ quy phạm. Không thể theo đuổi tự do, làm theo ý mình.