Nắng vàng ruộm như rắc mật. Trời nóng, không khí như cô đặc oi nồng. Thỉnh thoảng vài cơn gió thổi những đám bụi bốc lên mù mịt. Chiếc xe lam chở hai bác cháu và khoảng mười khách khác xóc từng cơn vì con đường gồ ghề, khấp khểnh. Hai bên đường, những cánh đồng lúa trải dài ngút mắt như một tấm thảm màu vàng khổng lồ với từng thửa ruộng to nhỏ khác nhau.

Thằng bé con im lặng ngồi ngắm cảnh vật hai bên đường. Gương mặt của nó vẫn còn những nét buồn. Đôi mắt nó không có vẻ vô tư như những đứa trẻ khác. Mà thường cau lại, dường như nó cô độc và cũng không muốn mở lòng với ai. Bác hai đang ngồi cạnh nó. Bác đang thao thao bất tuyệt về miền quê của bác, về những đứa trẻ cùng lứa mà bác hi vọng thằng bé sẽ chơi cùng.

- Cháu sẽ không buồn đâu Cún ạ. Buổi chiều sẽ mát mẻ chứ không nóng như bây giờ. Bác sẽ làm diều cho thả. Ấy, cái con bé Cò nhà bác nó thả hay lắm. Bác sẽ bảo nó dạy cho cháu.

Thằng bé im lặng không nói gì. Nó là một đứa trẻ không được yêu thương. Cho nên nó cũng không biết yêu thương. Ngoài một gương mặt thiên thần. Nó là đứa bướng bỉnh, kênh kiệu, thô lỗ, luôn cáu kỉnh và khó chịu với mọi thứ.

Xe dừng lại trước một ngôi làng nhỏ xinh xắn. Bác Hai tay xách nách mang đủ loại hành lý của hai bác cháu. Thằng bé bên cạnh khoanh tay đứng nhìn. Nó không hề có khái niệm giúp đỡ người khác. Hai bên đường vào làng là những ngôi nhà đất màu nâu xám nhỏ bé nhưng sạch sẽ. Những khu vườn rộng lớn trồng rau xanh và cây ăn trái. Hai bác cháu đi một đoạn thì rẽ vào một ngõ vắng tĩnh lặng. Ngôi nhà của bác Hai còn nhỏ hơn mấy nhà nó thấy, nhưng có cổng hoa giấy đỏ rực rất đẹp và một khu vườn nhỏ dễ thương. Ngôi nhà ngăn cách với hàng xóm bằng hàng rào hoa dâm bụt thấp lè tè. Đứng từ sân nhà này có thể dễ dàng nhìn sang sân nhà bên cạnh.

Khi cánh cửa gỗ màu xanh rêu vừa mở là nó chui ngay vào để tránh nóng. Mặc kệ bác Hai với đống hành lý lỉnh kỉnh. Nó nhảy ngay lên gường, bật quạt và ngủ một giấc ngon lành.

Nó thức dậy khi trời đã về chiều, ánh mặt trời đỏ lự phía chân trời. Rót ánh sáng hồng rực xuống miền quê nghèo. Thằng bé đi ra sân hóng gió. Trời mát rượi với những làn gió thổi từ cánh đồng vào. Mang theo hương lúa mới, hương đất ẩm, cả mùi cỏ ngai ngái. Nó ngồi xuống bậc tam cấp, ngước mắt nhìn lên bầu trời. Trên cao, những dải mây trắng được ánh hoàng hôn nhuộm hồng đang lững lờ trôi. Thỉnh thoảng một vài cánh chim bay về tổ trong lúc chiều tà. Tiếng côn trùng kêu rả rich. Tất cả khiến thằng bé thấy khung cảnh thật thanh bình, nhưng cũng thật cô đơn.

Nhà bên cạnh đang nấu cơm chiều. Mùi khói bếp hòa cùng mùi thức ăn thơm phức khiến nó cảm thấy đói. Bác Hai đi đâu vẫn chưa về. Thằng bé cảm thấy buồn. Nó nhớ bố mẹ, nhớ anh. Nhưng quên mất là không ai trong gia đình cần nó. Mẹ bỏ đi, bố thì lao đầu vào công việc và những chuyến công tác ngày nối ngày. Anh Sơn thì ghét nó ra mặt. Anh chỉ quan tâm tới trống và ban nhạc của anh. Mỗi khi Nam mon men lại gần bên anh, thì luôn bị anh kéo tai vứt ra khỏi phòng. Những hôm trời mưa to, sấm chớp đùng đùng, nó sợ hãi chạy sang gõ cửa phòng anh. Sơn mở cửa ra, nhìn thấy nó là lạnh lùng đóng sập lại. Mặc kệ nó ở ngoài, đang gào khóc trong sợ hãi. Nghĩ tới đây thằng bé rũ xuống, nó gục mặt xuống hai cánh tay. Không muốn nghĩ thêm nữa. Bỗng có tiếng gọi nhỏ:

- Ê, mi là ai rứa.

Nam giật mình nhìn quanh, mãi mới thấy một cô nhóc chạc tuổi cậu lấp ló bên hàng rào dâm bụt. Con bé nhỏ xíu, đen đúa và gầy còm. Điểm thu hút nhất trên gương mặt là đôi mắt to và nụ cười thân thiện. Khi thấy Nam đã nhìn ra mình cô nhóc lên tiếng hỏi bằng giọng quảng nam đặc sệt:

- Mi ở đâu tới chỗ ni. Có chuyện chi không mà ngồi trước nhà bác tui.

Thằng bé ngơ ngác không hiểu cô nhóc xa lạ nói gì. Nó trả lời cụt lủn:

- Nói gì không hiểu.

Thấy thằng bé nói giọng Hà Nội. Cô nhóc liền đổi giọng lơ lớ bắc hỏi:

- Cậu ở đâu đến đây? Sao ngồi nhà bác tớ.

- Tớ ở đâu chả liên quan gì đến cậu.

Nam cộc cằn trả lời. Nhưng trong lòng cũng vui vui. Đây là lần đầu nó nói chuyện với một bé gái cùng lứa, mà không phải ở trường. Thường khi ở nhà nó chỉ chơi với bác hai và anh Sơn. Những người hơn nó nhiều tuổi. Dù Nam trả lời thô lỗ, con bé cũng không giận, nó nhoẻn miệng cười thật tươi với Nam.

- Không nói thì thôi. Tớ sẽ hỏi bác sau. Tớ là Cò. Cậu có đói không?

Con bé hỏi, khiến nam thấy bụng sôi ùng ục. Nó gật đầu. Con bé chìa cho nó quả ổi chín thơm lừng.

- Cầm lấy ăn này. Ổi tớ mới đi hái trộm về đấy. Cho cậu một quả nhưng không được mách bác Hai đâu nhé.

- Ăn trộm hả?

Nam nghe thấy hai từ này thì hứng thú lắm. Nó vốn thích làm những điều cấm kị.

- Ừ, cả một vườn chín mọng, thơm lừng nhé.

- Mai cho tớ đi cùng có được không? Thắng bé háo hức.

- Được, nếu cậu biết giữ bí mật.

Con bé nhoẻn miệng cười. Nam cũng cười theo. Đã lâu lắm rồi nó mới cười như thế. Thấy con bé dư dứ quả ối về phía mình đã lâu. Thằng bé vội đứng dậy, tiến ra phía bờ rào cầm quả ổi. Chưa kịp cám ơn, con bé đã chạy biến vào trong nhà. Quả ổi trong tay cậu thơm lừng, vàng mọng. Nam cắn ăn ngon lành. Chợt thấy nơi đây cũng không đến nỗi đáng ghét.

Buổi tối miền quê mới chán làm sao, không có đài, cũng không có ti vi. Bác Hai bèn lôi chuyện cổ tích ra đọc cho nó nhưng thằng bé không chịu. Nó muốn chơi bắn súng và xếp hình bằng máy điện tử cầm tay. Bác hai bới tung hành lý lên để tìm kiếm, nhưng không có. Chắc do vội vã nên bác để quên súng và máy điện tử ở nhà. Thế là nó bắt đầu gào khóc làm mình làm mẩy. Nó luôn được bác hai chiều chuộng, do đó nó không có ý thức tự kiềm chế. Mỗi khi không vừa lòng là nó khóc ăn vạ. Thằng bé ích kỷ muốn người khác cũng mệt mỏi và phát ốm theo. Tiếng nó khóc khiến cho hàng xóm không ngủ được, bé cò nhà bên chạy sang thăm nhưng bác Hai ngăn lại. Bác bào để Nam yên. Càng hỏi han nó càng khóc dữ hơn. Bé Cò ra về mà ấm ức lắm. Nó không thích thằng bé thành phố khóc nhè kia một chút nào.

Sáng hôm sau, khi Nam tỉnh dậy thì trời đã sáng rõ. Mặt trời lên cao chênh chếch với hàng cau. Bác Hai thấy Nam dậy thì bưng nước tới rửa mặt cho nó. Mang cho nó một cái bánh mì và một bát sữa đặc có đường để chấm ăn. Nhìn cái bánh mì èo uột, thằng bé nhất định không chịu ăn.

- Cháu không thích món này. Nó tuyên bố.

Bác Hai dỗ ngon dỗ ngọt nó cũng không chịu. Còn vùng vằng hất đổ bát sữa và cái bánh mì xuống đất. Đúng lúc đó bé cò sang chơi. Chứng kiến cảnh đấy nó vô cùng tức giận. Ở làng quê nghèo này, được ăn sáng bằng bánh mì chấm sữa là cực kì xa xỉ.

- Cậu làm gì thế? Cậu đã ăn chưa mà bảo không thích món này. Bé cò hỏi giọng đầy ngờ vực.

- Tớ không thích.

- Ôi chao, tớ cực ghét việc đồ ăn bị bỏ phí chứ đừng nói bị hất đổ như thế. Cậu có biết là bao đứa trẻ làng này chưa bao giờ được ăn bánh mì, chứ đừng mơ bánh mì chấm sữa hay không?

Vừa nói nó vừa giúp bác hai lau dọn. Nam rất khó chịu vì bị chỉ trích. Nó gằn giọng.

- Tớ không ăn là quyền của tớ. Còn ai chết đói thì là việc của họ.

- Cậu là người ích kỷ nhất mà tớ từng gặp. Bé cò gào lên.

Nam thoáng sợ hãi. Con bé là người bạn mới duy nhất của nó ở vùng quê này. Và sáng nay nó muốn được dắt đi ăn trộm ổi. Nam bèn dịu giọng.

- Tớ không ích kỉ đâu. Chẳng qua là tớ không đói.

- Cậu nhìn ẻo lả và thành phố quá. Cậu phải đi chân đất ra đồng chơi với tớ. Cậu phải làm lụng quần quật giống bọn trẻ làng tớ. Rồi cậu sẽ đói meo lên thôi.

Bác Hai nãy giờ im lặng nghe trận tranh cãi của hai đứa trẻ. Nghe câu nói của Cò bác liền gật đầu đồng tình. Đó chính là điều bác muốn, và đó cũng chính là lý do bác kéo Nam về đây. Dạo này gia đình nhà chủ lục đục. Bà chủ bỏ đi theo tình nhân. Ông chủ lao đầu vào công việc và bia rượu. Bỏ mặc thằng lớn đang đến tuổi dậy thì. Nó bắt đầu có những biểu hiện tiêu cực như nổi loạn và phá phách. Không hiểu tại sao nó nghĩ Nam là lý do bố mẹ chia tay. Nó ghét bỏ đứa em trai và luôn hành hạ em mình. Sơn khiến thằng bé con ngày càng cô độc. Bác phải đưa nó về quê cùa mình. Bác muốn thằng lớn có khoảng thời gian suy nghĩ lại. Còn thằng nhỏ thì cần một tuổi thơ thực thụ như bao đứa trẻ khác. Nó cần ánh mặt trời, cần hương cây cối đồng nội, cần nô đùa nghịch ngợm. Bác vui vì Cò và Nam đã làm quen với nhau.

- Thôi được rồi. Cò nói đúng đấy. Cún phải ra ngoài chơi nhiều hơn. Cháu đi chơi đi. Bác sẽ ngồi nhà làm diều. Chiều nay cho hai đứa thả.

Bé Cò nghe thấy diều thì tươi cười. Trẻ con cãi nhau cũng mau quên. Nó quay sang nhìn nam nói.

- Ấy là cún à. Còn chưa kịp hỏi tên. Tớ sẽ đưa cún đi chơi. Nhưng phải ngoan không nổi nóng ích kỷ nữa nhé.

Mặt thằng bé nghệt ra phân vân. Nó là một đứa cô đơn, không dễ mở lòng với ai. Nhưng ở một vùng quê chán ngắt. Có một người bạn cùng tuổi chơi cùng sẽ thú vị hơn ở nhà với bà vú già – một người chỉ biết chăm sóc và chiều theo mọi yêu cầu của nó. Hơn thế nữa, ngày hôm qua bé cò hứa sẽ chia sẻ với nó về khu vườn đầy ổi chín mọng, thơm lừng. Nghĩ thế thằng bé mỉm cười gật đầu.

Và thế là từ đó, mở ra một mùa hè thú vị nhất mà thằng bé Nam không bao giờ quên.

Miền quê tưởng như nghèo nàn, buồn chán. Nhưng khi trải qua với Cò, nó thấy nơi đây thật sự giống như thiên đường với bao điều thú vị, mới mẻ chờ khám phá.

Buổi sáng hôm ấy, ý định vào vườn cây đầy ổi chín bị phá sản. Hai đứa vừa ra khỏi cổng, bé Cò đã bị mẹ nó kêu lại, đưa cho một cái chai và một cái túi ni lông sai ra đồng kiếm thức ăn về nấu cơm trưa. Nam dù hơi cụt hứng nhưng vẫn lũn cũn theo chân Cò ra cánh đồng.

Chưa bao giờ Nam thấy một bầu trời xanh ngắt như vậy. Nó trong veo không gợn mây và cao vời vợi, lấp lánh sáng như một cái hồ không đáy ở trên cao. Bên dưới là thảm lúa đang thì con gái. Không khí trong lành, thơm mùi lúa và đất ẩm. Mỗi khi những cơn gió mát lành từ sông thổi vào, cả cánh đồng dập dìu như một sóng lúa chạy dài ngút mắt. Thằng bé tròn mắt ngắm nhìn vẻ đẹp đầy sức sống của làng quê quanh nó. Mắt nó ngắm không biết chán. Mũi nó nở to để hít ngửi. Từng cm da thịt cảm nhận làn gió mơn man cơ thể.

Bé cò thì dường như đã quen, nó không say sưa nhìn ngắm như Nam. Mà cứ ngó quanh như tìm kiếm một cái gì đấy. Rồi khi ngang qua bụi tre đầu làng. Nó bẻ một cành, quất qua lại vài cái có vẻ ưng ý lắm.

- Cậu bẻ cành đó làm gì?

- Kiếm thức ăn.

- Thức ăn ở đâu? Nam nhìn quanh. Chẳng có gì ngoài cánh đồng lúa ngút mắt.

Bé cò nhoẻn miệng cười, nó cúi xuống nhặt một hòn sỏi ném vào bãi cỏ trước mặt. Một đàn châu chấu nhảy rào rào làm nam giật mình.

- Thức ăn đấy.

- Cái đó ăn được hả? Nam ngạc nhiên.

- Không những ăn được mà còn rất ngon.

Bé cò ngồi phịch xuống bãi cỏ, lôi túi ni lông trong túi quần ra. Buộc căng tròn vành miệng túi rồi gắn vào que tre mới bẻ. Xong đâu đấy, con bé bẻ lấy gai cây cà dại bên cạnh đâm thủng lỗ chỗ. Thế là xong một cái vợt hoàn hảo. Bé cò có vẻ hài lòng lắm. Nó đứng lên, khẽ lùa nhẹ thân lúa. Một đàn châu châu tanh tách nhảy lên. Lúc này nó mới dùng vợt, tóm gọn cả chục con trong cái nhìn thán phục của Nam. Châu chấu được bé cò cho vào cái chai, rồi đậy nắp lại.

Nam rất thích thú với cái vợt tự chế. Nó phải năn nỉ mãi cò mới cho nó mượn. Thằng bé hào hứng đuổi theo đàn châu chấu vợt hết cánh đồng này sang cánh đồng bên kia. Có khi té nhào xuống ruộng. Mồ hôi nhễ nhại trên gương mặt đỏ hồng. Cái áo phông của nó dính chặt vào lưng. Nhưng nó cũng không để ý. Chỉ đến khi cái chai nhựa đã chật ních châu chấu, không thể nhét thêm vào được nữa. Nó mới chạy lại bên cò.

Con bé lúc này đang đi lững thững theo dọc bờ ruộng. Chốc chốc lại cúi xuống ngửi ngửi, lật lật, rồi hái đám cỏ ven bờ. Khi thấy nam cầm trên tay cái chai đã đầy ứ châu chấu, nó tỏ vẻ hài lòng lắm.

- Cún giỏi thật đấy. Đi một tí đã đầy chai rồi.

Nam được khen thì phổng hết cả mũi lên. Nó khụt khịt mũi để che đi sự xấu hổ.

- Tại ruộng nhiều lắm. Mà cò đang làm gì thế.

Bé cò không nói gì, nó cúi xuống hái một nhánh cỏ đưa cho Nam ăn. Nhánh cỏ ba lá, mỗi lá có hình trái tim. Khi ăn có vị chua thanh thanh rất lạ miệng.

- Lá cây gì đấy cò?

- Lá me chua đất. Tớ hái về cho mẹ nấu canh chua.

Nam cũng hăng hái nhảy vào hái nhưng cò ngăn lại. Nó chỉ vào mớ rau nó để bên mé ruộng.

- Nhiều lắm rồi. Về thôi, trưa rồi. Trưa nay cậu ở lại ăn cùng gia đình tớ nhé.

Nam hơi ngần ngừ. Nhưng cuối cùng nó cũng gật đầu.

Mẹ cò là một người đàn bà mập mạp đôn hậu. Bà sinh ra ở ngoại ô Hà Nội, nên khi thấy có người từ thủ đô tới chơi bà mừng lắm. Cứ xoa đầu khen Nam ngoan và đẹp trai làm nó đỏ mặt vì ngại. Trước giờ nó ít khi được nhận những cử chỉ tình cảm trìu mến như vậy. Cả gia đình cò đều là người gốc bắc. Bố nó là dân bắc 54, đấy chính là lý do mà cò có thể nói được cả giọng quảng nam lẫn giọng bắc. Hiện giờ, bố nó đi làm xa. Nhà chỉ có cò, em tũn và mẹ. Hàng ngày, nó phải vừa giữ em, vừa làm việc nhà. Tuy bằng tuổi Nam nhưng nó đã có thể phụ mẹ nấu cơm.

Vừa về tới nhà, con bé đã đổ châu chấu ra sân ngồi nhặt. Nó chỉ Nam ngắt cánh, bẻ chân, rút hết ruột xanh bỏ đi. Sau đó nó bắc nước lên cho châu chấu cùng muối vào, luộc sơ qua cho hết tanh. Trong khi vớt châu chấu ra cho khô. Bé cò sai nam ra vườn hái ớt và lá chanh. Nam ngệt mặt ra vì nó không biết lá chanh là lá gì. Cuối cùng cò phải dắt nó theo. Chỉ cho nó cái cây con con, có vài bông hoa màu trắng. Nó chọn những lá to và non mang vào. Khi châu chấu đã khô, Mẹ cò bắc nồi lên bếp. Cho mỡ lợn vào xoong, đun cho đến khi mỡ tan hết, nóng già mới cho châu chấu vào đảo đều tay. Đảo tới khi chúng chuyển sang màu vàng ươm mới cho ít nước muối cà vào. Lúc này châu chấu đã chín giòn, thơm nức mũi, bóng nhẫy béo ngậy. Mẹ cò rắc thêm lá chanh thái chỉ rồi đổ vào đĩa.

Chưa bao giờ Nam được ăn một bữa cơm ngon như thế. Châu chấu giòn tan, nhai lạo xạo trong miệng. Vị ngọt thơm béo ngậy. Ăn cùng với bát canh me chua đất và vài quả cà muối. Tuy bữa cơm đạm bạc nhưng nam ăn tới bát thứ tư. Có lẽ hôm nay cậu đói, do chạy nhảy ngoài cánh đồng nhiều. Hay phải chăng, đây là lần đầu nó được ăn một món ăn, do chính nó góp công sức tạo nên.

Ăn no xong, Nam đòi về. Cò đưa cậu ra cổng. Trước khi bỏ vào nhà, nó ghé tai Nam nói nhỏ.

- Tối nay đi ăn trộm nhé. Khi nào nghe tớ huýt còi thì cậu chạy ra nhé.

- Thật chứ? Thằng bé nuốt nước bọt cho đỡ hồi hộp.

- Thật. Tối tớ không phải giữ em, cũng không phải làm việc nhà. Nói rồi con bé chạy biến sau rặng dâm bụt.

Nam vác cái bụng kềnh càng về tới nhà, thì thấy bác hai lo lắng chờ cơm. Nam nhảy tọt lên gường, nằm kể tỉ mỉ cho bác nghe về chiến tích bắt châu chấu của nó. Đã lâu lắm rồi bác mới thấy nó hào hứng như thế. Bác bèn khen ngợi động viên rồi xoa lưng cho nó ngủ. Nam thiếp đi, trong giấc mơ, nó mơ thấy mình chạy giữa khu vườn cây cối xanh um, trĩu quả.

Buổi tối hôm đấy trăng sáng lắm, tròn vành vạnh trên lũy tre làng. Bình thường nó chỉ được nhìn “trăng phố thị”. Tức là một khoảng trời nho nhỏ, một mặt trăng nho nhỏ bị kẹp giữa hai khoảng không của ngôi nhà cao tầng. Hôm nay nó mới biết đến trăng làng quê. Cả bầu trời rộng lớn được trang trí bằng những ngôi sao lấp lánh. Và nổi bật lên tất cả, sáng hơn tất cả, to hơn tất cả, và đẹp hơn tất cả là mặt trăng. Nam thích thú khi phát hiện ra nó đi theo bước chân của hai đứa, đứng cùng đứng, mà dừng cùng dừng. Mặt trăng chiếu sáng cả con đường làng, cả cánh đồng lúa chín, làm dòng sông lấp lánh dải sáng bạc.

- Cún có sợ ma không? Bé cò hỏi, cắt đứt suy nghĩ của Nam.

- À, không. Thằng bé bạo miệng trả lời.

- Thế thì tốt. Khu vườn bọn mình vào ăn trộm là của ngôi nhà hoang. Nghe nói có ma đấy. Cò lè lưỡi giả bộ dọa nó.

- Ma như thế nào? Nam nuốt nước bọt.

- Nghe đồn nhà ấy là của một góa phụ. Giống kiểu bác Hai í. Nhưng bà này đỡ hơn, có một đứa con trai. Chẳng may, một hôm thằng con tắm sông chết đuối. Bà ấy tự tử theo con trai. Nhưng đêm đêm hiện hồn về tìm con. Nghe nói, bà ấy thích bắt bọn con trai tầm tuổi con bà ấy đi lắm.

Bé cò thích thú kể, nó không để ý là Nam ngày càng đi sát gần nó hơn. Thằng bé liếm mép hỏi.

- Thế con bà ấy bao nhiêu tuổi.

- Nghe nói bằng tuổi chúng mình.

Nam chột dạ, nó thấy hơi sợ. Tuy cũng là một thằng gan lì cóc tía. Nhưng mà ma thì đứa trẻ nào chẳng sợ. Nó muốn kêu bé cò đi về nhưng sĩ diện không dám mở lời. Nhưng đoạn đường tiếp theo hết cả hứng thú. Dù trăng vẫn to, sao vẫn sáng, và gió vẫn mát.

Ngôi nhà có khu vườn ổi chín nằm sâu cuối làng. Nhìn xa, chỉ thấy một khoảng tối đen xì, âm u. Bé cò hình như đã quen, nó đi men theo bờ dậu. Rồi như tìm được “lối vào”, nó vạch lá chui tọt qua, làm Nam giật mình tưởng nó bị ma bắt. Chỉ khi nghe nó gọi “ ê, ê, vào đi”. Thằng bé mới hoàn hồn theo chân cò đi vào vườn.

Vừa vào tới nơi, sộc ngay vào mũi nam là mùi ổi thơm lừng. Ôi chao ôi, sao mà nhiều ổi đến thế. Có cây cao, cây thấp, cây to, cây nhỏ, nhưng điểm chung là chúng sai trĩu cành. Mà không những thế, có rất nhiều loại ổi trong vườn. Cây ổi đào vỏ ngoài vàng căng mọng, ruột đỏ hồng. Ổi mỡ vỏ bóng bẩy, cùi trắng, mùi thơm ngan ngát ngay từ khi còn ương. Quả ổi trâu to tướng, ăn một quả là thấy no. Thằng bé khoái trí quá. Nó thấy nó như Tôn Ngộ Không lạc vào vườn đào. Nó hái quả này cắn vài miếng lại vứt đi hái quả khác. Đứng dưới hái chán, nó trèo lên cây, tìm những quả thật to trên cao mà hái. Mải miết cho đến khi túi quần túi áo căng phồng, nó mới nhớ đến con bé cò. Quái, nãy giờ không thấy nó đâu. Nam thấy lo lo, hay nó bị ma bắt đi rồi. Suy nghĩ này làm thằng bé thoáng hoảng hốt. Nó leo xuống cây đi tìm cò.Khu vườn vắng lặng, ánh trăng vàng vọt chiếu qua kẽ lá tạo ra những khoảng sáng tối âm u. Lũ chim đã đi ngủ hết, khu vườn đầy vẻ im lìm chết chóc. Nó dường như có thể nghe thấy tiếng tim nó đập thình thịch.

- Cò ơi, về thôi. Nó cố gắng bình tĩnh gọi. Vẫn không có tiếng trả lời.

- Cậu không về là tớ về trước đấy. Nó run run nói.

Bỗng phía sau bụi cây lau sậy có cái gì động đậy. Nam đứng sững lại, chăm chú nhìn. Đúng là có gì đó thật, bụi lau đang nhúc nhích. Rồi bất ngờ một bóng ma trắng toát hiện ra, rõ mồn một. Tiếng đàn bà khóc ấm ức, rên rỉ:

_ Ư ư… Trả con cho ta. Hãy trả con cho ta.

Nam sợ muốn té đái ra quần. Nó co cẳng chạy thẳng. Mặc kệ cho đôi giày mới tinh tuột dây, rơi mất một chiếc. Miệng nó gào lên thảm thiết.

- Ma, ma, cứu tôi với. Maaaa!!!!!!!!!!

Nó chạy mải miết cho tới tận đê mới đứng lại thở hổn hển. Mấy quả ổi rơi vãi cũng chẳng buồn nhặt. Nó thương cho bé cò. Tội nghiệp con bé. Ai bảo giống con trai quá cơ. Chắc ma tưởng nó là con trai nên bắt đi rồi. Nó đang buồn thối ruột thì bất ngờ có tiếng gọi. Nó quay lại thấy cò đang đi tới, cười tươi roi rói.

- Cậu không bị làm sao hả cò? Nó mừng rỡ chạy lại hỏi thăm.

- Không, tớ không sao. Chỉ có một người sợ ma mất cả giầy thôi. Haha…

Cò vừa ôm bụng cười, vừa giơ cao chiếc giầy của Nam lên. Thằng bé nhìn thấy tay nó một bên cầm giầy, một bên cầm tấm vải trắng thì hiểu ra mọi chuyện. Nó đùng đùng nổi giận. Quay mặt bỏ đi không thèm nói một lời nào. Cò hoảng hốt chạy theo xin lỗi rối rít. Chỉ khi nó thề sẽ không làm như thế nữa, và sẽ chỉ cho nam nhiều trò chơi mới vui hơn, thì thằng bé mới nguôi giận.

Hai đứa cùng ngồi xuống bờ đê, Cò lôi từ bọc vải trắng ra rất nhiều ổi chín mọng. Nam vừa ăn vừa lấy một cục đất ném xuống mặt sông. Tạo ra những gợn sóng lấp lánh. Đêm đã khuya, trăng lên cao, phủ lên mặt sông những dải lụa vàng, khung cảnh thật thanh bình. Bỗng, một hai cái gì đó nhấp nháy sáng trong không trung.

- Đom đóm kìa! Bé cò kéo tay, chỉ cho nam đốm sáng.

Đàn đom đóm ngày một đông hơn. Đến một lúc thì nhìn như một dải ngân hà nhỏ quanh hai đứa, đang bay lên lấp lánh, chớp tắt, đẹp không thể tả. Nam chăm chú nhìn, mãi mới thốt nên lời.

- Đẹp quá, đây là lần đầu tớ thấy đom đóm đấy. Rồi nó kể tiếp.

- Hồi nhỏ tớ đã bị không điểm môn văn vì tả đom đóm to bằng cái đèn pin.

Bé cò phá lên cười, Nam cũng cười theo. Tiếng cười của đôi bạn nhỏ trong veo, vang vọng cả khúc sông. Làm sóng nước cũng như muốn hạnh phúc lây. Nụ cười ấy đã theo nam vào trong cả giấc mơ. Tối hôm đấy, Bác Hai đã ngẩn ra khi ngắm thiên thần của bác, lần đầu tiên hé môi cười trong giấc ngủ.

Những ngày sau đó, Nam cứ ngủ dậy là chạy sang nhà Cò chơi, tới tối mịt mới về. Nó thích cái không khí gia đình ấm cúng bên ấy. Hàng ngày, cò phải phụ mẹ làm việc nhà và giữ em nên nó rất bận. Nam thường giúp cò việc nhà. Và qua đó khám phá thêm rất nhiều điều thú vị ở quê.

Ví dụ như đi câu cá ở ao làng. Việc đầu tiên là phải ra vườn đào giun. Lần đầu, thấy con giun dài thòng ngoe nguẩy, Nam sợ muốn xỉu. Nhưng bé cò bảo không cầm giun thì khỏi cho đi câu. Nó đành nhắm mắt nhắm mũi, đón lấy con giun nhớp nháp, ngọ nguậy trên tay mà chỉ muốn ói. Cò bảo giun cũng có vài ba loại, nhưng tốt nhất là nên chọn giun huyết màu đỏ, hoặc giun hổ to bằng tay cái, cá rất thích ăn. Tiếp theo, nó lấy que dài hơn sải tay, buộc chỉ trắng là xong cần câu. Con bé bẻ một đoạn thân sậy nhỏ, buộc một đầu làm phao. Xong đâu đấy, Nam cầm cần và hũ giun đi trước. Bé cò bế cu Tũn theo sau. Cả đoàn hùng dũng tiến về ao làng.

Ao làng to lắm, không thua một cái đầm, trồng đầy sen thơm ngát. Tới nơi, Nam bế tũn, còn Cò đi dạo một vòng. Nó chỉ cần nhìn mặt nước chỗ nào sủi tăm như cơm sôi là biết có cá. Nó thoăn thoát buộc lưỡi vào chỉ, mắc mồi rồi thả câu. Xong đâu đấy, con bé ra chỗ mát ngồi giữ em. Nam sẽ nhận nhiệm vụ giữ cần câu và thay mồi nhử. Khi nào thấy dây câu căng, hoặc phao giật giật thì y như rằng có em cá mắc mồi. Chỉ đơn giản như thế, nhưng tới chiều thì cũng được hơn chục con cá lớn, cá nhỏ. Trước khi cầm chiến tích đi về, bé cò thường lội xuống ao. Nó mò một hồi, rồi lôi lên hai, ba củ sen to bự về cho mẹ nấu chè. Thế là buổi tối mâm cơm gia đình có một đĩa cá chiên vàng rộm, thơm lừng. Sau đó, được tráng miệng bằng chè đỗ xanh nấu với củ sen thơm mát. Ngày hè nóng bức, cầm bát chè với hương vị thanh thanh của đỗ hòa cùng vị ngọt dịu, giòn giòn của củ sen. Thật không có gì ngon bằng.

Nó cũng rất thích cùng cò đi vớt bèo về cho lợn. Nhà cò nuôi hai con lợn to lắm. Mà rau cho chúng ăn rất tốn. Thỉnh thoảng, cò phải đi vớt bèo về nấu với cám cho lợn ăn. Những lúc như thế, Nam rất hào hứng đi cùng. Thấy vậy Cò bảo Nam.

- Cậu phải cầu, sao cho hôm nay chúng mình đi không gặp cò gầy nhé.

- Cò gầy thì làm sao? Nam ngạc nhiên hỏi.

- Cò gầy là cò không béo. Cò không béo là bèo không có đấy. Nói xong nó phá lên cười. Nam cũng mỉm cười thật tươi.

Chỗ vớt bèo xa lắm. Mãi tận cái đầm phía tây của làng. Bèo ở đây mọc tốt, cây nào cây nấy xanh um, to mập. Muốn vớt bèo phải lội xuống đầm. Trong khi Cò vớt bèo thì Nam thường mò ốc. Dưới đầm là một lớp bùn dầy, ốc hến nhiều vô kề. Nó chỉ cần lấy chân di di, thấy chổ nào có cục cồm cộm là y như rằng tóm được một con ốc. Đôi khi ốc bám vào rễ bèo. Bé cò vừa vớt bèo, vừa ném ốc cho Nam để vào cái chậu con mang theo. Khi về ngoài bèo cho lợn, còn có thêm một chậu ốc đầy, đủ cho cả nhà ăn trong hai ngày. Nửa mang luộc lên chấm mắm ớt, một nửa nấu canh chuối đậu. Đây là một món bắc mà mẹ cò nấu cực ngon.

Cứ thế, một tháng hè trôi qua thật nhanh. Nam không hề nhận ra rằng nó đã thay đổi rất nhiều. Một tháng trước nó là thằng bé trắng trẻo giàu có, nhưng tự tôn, ích kỷ, cô độc. Bây giờ, nhờ vào việc hàng ngày được tắm nắng, được hít ngửi khí trời trong lành. Nó đã đen xì nhưng khỏe mạnh, cả về ngoại hình lẫn tâm hồn. Trước đây nó luôn bị giam hãm trong ngôi biệt thự xinh đẹp, nhưng cô độc. Nó trở nên cô đơn và không biết yêu thương. Nhưng giờ đây nó đã biết yêu quý bé cò, mẹ cò và cả cu tũn nữa. Nó không còn giận dỗi, ăn vạ vô lý. Nó biết nghe cò phân tích đúng sai. Trước đây nó không biết giúp đỡ người khác. Nhưng giờ, không biết từ lúc nào, nó luôn chạy theo giúp cò làm việc nhà. Kể cả việc phải giữ thằng tũn, cho nó đi vệ sinh, một việc mà trước đây bác hai chưa bao giờ nghĩ nó chịu làm. Những thay đổi đến rất tự nhiên. Tất cả có lẽ do nó có một môi trường thích hợp, để được sống đúng với tuổi thơ của mình.

Ngày chia tay, thằng nam cứ đứng nhìn cò khóc mãi. Nó muốn an ủi mà không biết nói sao, vì lòng nó cũng buồn lắm. Nhưng nó phải về thôi. Năm học mới đến rồi. Nó phải về lo chuyện bài vở. Hành lý bác hai đã đóng gói sẵn. Giờ nó phải chia tay cò rồi lên đường.

- Cò đừng khóc nữa. Cún khóc theo giờ đó. Mãi nó mới nói được.

Bé cò nghe thế quẹt vội nước mắt. Nó vốn rất mạnh mẽ.

- Cún đi có nhớ cò không?

- Nhớ chứ. Thằng bé khụt khịt mũi.

- Bao giờ mới gặp nhau nhỉ? Cò hỏi.

- Không biết. Nhưng sẽ sớm thôi.

Nói rồi nó cởi sợi dây chuyền bạc trên cổ ra. Thằng bé muốn tặng cho cò một vật kỷ niệm. Nó nhìn cái mặt hình ngôi sao một lúc. Không hiểu nghĩ gì, mà nó đi kiếm cục gạch đập gãy ngôi sao ra làm hai. Nó đưa cho cò sợi dây với cái mặt ngôi sao giờ chỉ còn ba cánh. Nó cất kỹ hai cánh còn lại của mặt dây chuyền vào sâu trong túi áo.

- Cò giữ kĩ nhé. Khi gặp lại sẽ nhận ra nhau. Tớ thấy trên phim hay làm thế.

Nói rồi, nó hôn nhẹ lên má con bé. Bé cò chớp chớp đôi mặt to, trong veo. Hai má đỏ hồng lên vì ngượng.

- Ừ, cò sẽ giữ thật kỹ.

Đúng lúc này có tiếng bác hai gọi về. Nam đành chia tay cò.

- Thôi tớ phải đi đây, không xe lam chạy mất. Còn phải đi tàu hỏa về hà nội nữa.

Nói xong nó chạy thật nhanh, để cố giấu đi giọt nước mắt đang lăn trên má. Khép lại một tháng hạnh phúc nhất trong quãng tuổi thơ tối tăm. Sau này khi lớn lên, nếu một ai đó hỏi tuổi thơ của nó ở đâu. Nó sẽ trả lời, đó chính là miền quê trung du này, là cánh đồng này, là con sông này. Trong tâm trí của nó, tất cả những năm tháng giàu sang nhưng cô độc ở thành phố, cũng không bằng được một tháng nơi miền quê nghèo lam lũ nhưng ấm áp tình người…