Sa Chức nói với tôi: “Ân Nhiên, trong mọi hoàn cảnh phải giữ nụ cười, nụ cười sẽ giúp anh tự tin, khiến đối thủ sợ hãi, khiến người khác không đoán được anh đang nghĩ gì, nó đem may mắn đến, đẩy phiền não đi. Nào, cười một cái!”.

“Tôi không cười nổi, căng thẳng thế này.”

Tuy nói vậy nhưng tôi vẫn cố nặn ra nụ cười gượng ép.

“Nụ cười khó coi nhất mà tôi từng thấy.” Cô ấy đẩy đầu tôi.

Hai ông chú kia lần lượt từng người đều thở dài một tiếng, bài của họ cộng vào cũng không lớn hơn mười, hậm hực rời khỏi bàn...

Đi ra khỏi sòng bạc, tôi có cảm giác như lạc trong mây mù, mọi việc là sự thật sao? Chỉ hơn nửa tiếng mà Sa Chức có được một trăm vạn, cô ấy thưởng cho mỗi thủ hạ hai vạn...

“Sau này anh theo tôi đi.” Cô ấy nói.

“Để tôi suy nghĩ.” Tôi không biết cô ấy làm gì, có thủ hạ như vậy có lẽ cũng chẳng phải người tốt. Chưa biết rõ thì tôi không dám mạo hiểm, tôi hiểu thế nào là sai một li đi một dặm.

“Đi thôi, chúng ta về uống rượu tiếp.”

Trong “Athena”, Sa Chức dạy tôi những đạo lý lớn làm người một cách sinh động, tôi cũng không biết có thể coi là đạo lý lớn không, nhưng vừa rồi cô ấy đánh bạc như thế đủ để tôi bái làm thầy rồi.

“Gia tài của tôi là chồng tôi để lại. Chồng tôi mồ côi cha mẹ từ nhỏ, không họ hàng thân thích, hồi nhỏ vượt biên đến Ma Cao, từ một tay sai hèn mọn làm đến ông chủ của sòng bạc. Cầm một lá bài nát không còn gì nát hơn đánh đến lá bài tốt nhất, đó chính là sự lợi hại, cũng chính là điểm người ta thích nhất ở ông ấy. Cuộc đời giống như một ván bạc, muốn thắng phải có ba thứ: vận, khí, thế. Ngại quá, lại nói những điều ảo diệu này. Tôi chỉ muốn bảo anh hãy tự tin lên một chút. Thế gian này có chuyện gì là không thể, anh hiểu không? Anh phải học cách dũng cảm đối diện với những khó khăn trắc trở trên đường đời! Phụ nữ cần lòng tin không cần biết nó có phù hợp với hiện thực hay không, nhưng đàn ông thì khác, đàn ông không thể tự tin mù quáng được.”

Nói cũng phải.

“Sa Chức, tôi muốn biết tại sao cô lại làm bạn với tôi?”

“Lần đầu tiên bị cự tuyệt lời mời, tôi không cam tâm. Anh là người đầu tiên làm bạn được với tôi. Anh cũng là người đầu tiên tôi coi là bạn.”

“Sa Chức, tôi chỉ là một bảo vệ hèn kém, tôi tự thấy mình không xứng được làm bạn với cô. Hơn nữa khoảng cách giữa chúng ta lại quá lớn. Hai người không cùng một trình độ, cũng không có chung tiếng nói, cô cứ nói thẳng mục đích của mình đi.” Không phải tôi uống say rồi nói lung tung mà là mượn rượu hỏi cho rõ ràng.

“Ân Nhiên, tôi nói thật. Tại sao chỉ có đàn ông có tiền là chơi đùa phụ nữ? Đàn ông có dục vọng, tình yêu, lẽ nào phụ nữ chúng tôi không có? Anh nhìn đám trai bao ngoài kia, ưỡn à ưỡn ẹo, chẳng có chút nam tính nào. Vẻ mặt lúc nào cũng tươi cười nói những lời nịnh hót bản thân họ cũng thấy ghê tởm để mấy bà cô nhà giàu nhét tiền vào túi mình. Loại đàn ông đó tôi không cần!” Đúng, đó chính là suy nghĩ thật sự của Sa Chức khi tiếp cận tôi, cũng giống như các vĩ nhân đã nói, trên đời này không có mối thù vô duyên vô cớ, cũng chẳng có tình yêu vô duyên vô cớ.

Đàn ông và phụ nữ đều giống nhau, đều là con người, đều có dục vọng, có khát vọng, không chỉ là tiền mà còn có tình yêu, tình dục.

“Anh thích tôi không?”

Sa Chức là người rất biết dùng ngôn ngữ cơ thể, tay cô ấy khẽ luồn qua cổ tôi, ngực chạm vào người tôi, dục hoả trong lòng tôi lập tức bùng cháy.

“Sa Chức, tôi uống nhiều quá rồi, muốn nôn...” Tôi chạy khỏi “Athena”, tôi thừa nhận khả năng miễn dịch của tôi với “yêu tinh” như thế rất yếu, có lẽ tôi không hề yêu cô ấy nhưng tôi lại rất muốn có được cơ thể cô ấy, cũng giống như những người cùng tuổi tôi vậy, huống hồ tôi đã N tháng rồi không chạm vào phụ nữ.

Tôi tưởng tượng thân thể đẹp đẽ của cô ấy. Nhưng tôi không muốn cô ấy coi tôi như bọn trai bao, quá ghê tởm!

Tối hôm đó bị tay đội trưởng bảo vệ cảnh cáo, tôi cẩn thận đề phòng hơn. Trong quán có một dãy phòng cho nhân viên ngủ, tối đó tôi cầm một con dao dài để dưới chăn. Một giờ... hai giờ... không sao, tôi ngủ mất, cũng chỉ nửa tiếng sau thì cửa bị đạp mở, một lũ người xông vào tay đấm chân đá vào tôi nằm trong chăn, một tên hét lên: “Bọn mày ngu thế, lật chăn ra đánh!”

Khi lật chăn ra thấy tôi tay cầm dao bật dậy, một vài tên phá cử chạy ra ngoài. Tôi kề dao lên cổ tay đội trưởng: “Chạy đi, tao xem mày chạy thế nào!”

Nhưng hắn ta lại rất bình tĩnh: “Có giỏi thì vứt dao đi!”

“Đội trưởng, tưởng tao ngu à?” Tôi đấm vào đuôi mắt hắn, hắn loạng choạng rồi ngã ra. “Đội trưởng, tao dùng dao, bọn mày dùng tay, có phải rất bất công không? Vậy thì, tao một người, bọn mày lại một đám, như thế có công bằng không?”

“Có giỏi thì mày vứt dao, một đánh một! Một lần là xong, bất luận là ai thắng ai thua, một trận là xong!” Hắn quát lên.

Kết quả thật bất ngờ, đội trưởng học ba năm đấm bốc trong trường an ninh, được trường gửi đến chùa Thiếu Lâm trên Tung Sơn học một năm lại không chịu được những cú đấm của tôi, khi bị tôi túm tóc đập đầu vào tường, nếu không phải có người kéo ra thì có lẽ hắn ta không qua nổi đêm nay...

Khi chúng đi hết, bạn cùng phòng tôi cảm thán: “Cậu cừ thật!” Cậu này là nhân viên phục vụ bàn, bình thường cũng bị bọn bảo vệ kia ức hiếp.

“Người hiền bị ức hiếp, ngựa hiền bị người cưỡi. Ra ngoài xã hội mềm mỏng quá không được, cứng nhắc quá cũng không được, phải biết uyển chuyển giữa nhu và cương.”

Tối hôm sau, Sa Chức dẫn theo một đám bạn đến “Athena”, cũng gọi tôi đến. Tôi vốn không muốn đi, dù sao thì đám bạn cũng giống cô ấy, ăn mặc sang trọng lộng lẫy, tôi đứng bên cạnh họ sẽ tôn lên vẻ đẹp của họ, miêu tả một cách hoàn hảo khoảng cách giàu nghèo của thế giới này.

Nhưng người phụ nữ tôi từng định cướp, Chi Lan, người này có ánh mắt giảo hoạt vô cùng, dù xinh đẹp thế nào cũng không thể che giấu được sự giảo hoạt của cô ta. Cô ta tìm tôi nhất định có mục đích, nhưng có phải muốn bắt tôi không thì tôi không biết, tốt nhất vẫn nên tránh xa một chút.

Thay quần áo, tôi bước vào “Athena”. Trong đó có ba nữ, bốn nam, đều là người có tiền ăn mặc sang trọng, ít nhất thì bề ngoài là vậy.

Sa Chức giới thiệu: “Đây là bạn tôi, Ân Nhiên.”

Hai người đàn ông đứng dậy cười cung kính: “Xin chào.” Tôi gật đầu lịch sự.

Sa Chức nhìn tôi cười khảy: “Tối qua trốn mất không tung tích, anh thật có cá tính nhỉ!”

Đúng là tối hôm qua đã thất lễ, lúc đó tâm trạng rối bời, chỉ thấy nếu làm chuyện đó với cô ấy thật thì chẳng khác gì trai bao.

“Có biết tôi gọi anh có việc gì không?” Sa Chức hỏi.

Tôi lắc đầu.

Sa Chức cúi đầu nói: “Anh nhìn đi, những người đàn ông kia đều có thân thế bất phàm, bất luận thân thế cao quý thế nào cũng chịu thần phục dưới chân tôi... Anh đừng đi vội!” Tôi đứng dậy định đi thì cô ấy kéo lại.

“Đã thế thì cô theo họ không phải là xong sao. Gọi tôi đến đây để khoe sức hấp dẫn của cô chứ gì?”

“Tôi cũng không biết tại sao nhìn thấy anh là trong lòng thấy hỗn loạn rối như tơ vò. Tôi muốn khoe sức hấp dẫn của tôi, muốn cho anh biết mình không biết tốt xấu ra sao. Nhưng tôi gọi anh đến đây là muốn anh hãy học một số thứ cần phải học trong cuộc sống. Chúng sẽ rất có ích cho anh sau này, anh hiểu không? Anh thông minh như vậy, vẻ ngoài cũng xuất chúng, nếu anh biết linh hoạt một chút thì cuộc sống của anh sẽ không chán ngán thế này.”

Sa Chức không đợi tôi nói đã quay sang nói chuyện với mấy người kia.

Mấy người đàn ông kia đều không phải nhân vật tầm thường, địa vị cao, nhà lại giàu. Mấy người phụ nữ thì giống như bồ nhí vậy. Sa Chức bàn chuyện làm ăn với họ, bảo hai người bạn ra mặt vay tiền ngân hàng.

Vị giám đốc ngân hàng đang suy nghĩ, hai người bạn nam của Sa Chức vừa lên tiếng là ông ta vội gật đầu bảo được. Sa Chức nhét một tấm chi phiếu vào tay ông giám đốc kia, rồi tất cả lại uống rượu. Sa Chức quay sang hỏi tôi: “Anh có biết tại sao tôi lại vay tiền ngân hàng không?”

“Tôi không biết, cô nhiều tiền thế rồi.”

“Đồ ngốc, dùng tiền người khác kiếm tiền mới là thông minh. Nào, uống đi!”

Cô ấy rất vui, tôi thì bực bội, nhìn bọn họ thoải mái về tiền bạc như thế trong lòng thật sự không khỏi thấy phiền muộn. Cộng số tiền lương một nghìn một tháng của cả đời tôi lại cũng không bằng một chiếc xe họ tiện mồm nói ra.

Một cô bồ nhí khẽ nói với người đàn ông bên cạnh: “Cánh cổng thiên đường đúng là rất tốt, trai bao ai cũng đẹp trai như thế.” Ánh mắt thì liếc nhìn tôi, tuy cô ta nói rất khẽ nhưng tôi vẫn nghe thấy, tôi làm như không biết gì tiếp tục uống rượu.

Người đàn ông kia nói: “Sao? Em cũng muốn bao cậu ta à? Anh nghĩ tối nay Sa Chức bao toàn bộ rồi.”

Những lời đằng sau nhỏ quá tôi không nghe được, một lát sau, người đàn ông đó vẫy tay với tôi: “Anh bạn, lại đây một lát.”

“Làm gì?” Tôi hỏi.

“Không có gì, muốn uống với cậu một ly.”

Tôi tiến lại, anh ta rót tôi một ly: “Một giờ của cậu bao nhiêu tiền?”

Lúc đó tôi thật sự muốn đấm cho anh ta một phát, tôi quay lại: “Sa Chức, tôi có việc ra ngoài một lát.”

“Sao thế? Đừng mà! Lại đây uống với tôi.” Sa Chức hơi say rồi.

Nghe thấy câu đó tôi càng cảm thấy bị sỉ nhục: “Tôi còn có việc!”

“Việc gì chứ?”

Tôi ra ngoài, nhìn thấy bên phòng đối diện một tên trai bao đang ve vãn tán tỉnh một bà cô, bà ta nhét tiền vào thắt lưng hắn, người sa ngã không phải bọn trai bao mà là người có tiền.

Ngồi trước quầy bar uống rượu, quản lý cười dâm đãng hỏi tôi: “Ân Nhiên, cô gái giàu có đó thích cậu, đời này cậu không phải buồn rầu nữa rồi, lại còn xinh đẹp như thế nữa, tôi thật sự khâm phục đấy!”

Tôi ngẩn người nhìn phục vụ đem cốc Vodka cho cô gái ở góc, cô gái đó dựa người vào tường, rõ ràng đã say lắm rồi, nhìn hơi quen thì phải, tôi tiến lại gần, rất quen! Là Lâm Tịch! Đúng là có duyên thật, còn bảo cả đời này không muốn nhìn thấy mặt tôi nữa.

Quản lý nói với tôi: “Ân Nhiên, thật đúng lúc, dìu vị khách này ra ngoài đi!”

Dìu khách say ra đại sảnh ngồi thật ra là sợ ảnh hưởng tới quầy bar, nhưng tôi chẳng muốn chạm vào người phụ nữ này chút nào: “Quản lý, lát nữa tự cô ta sẽ đi được.”

“Tôi bảo cậu dìu cô ta ra ngoài!” Chủ quản hạ lệnh.

“Ồ vâng.” Tôi vội gật đầu.

Dìu Lâm Tịch cao bằng tôi, mùi hương quen thuộc khiến tôi nhớ lại đêm hôm đó. Lâm ma nữ lúc này đã bất tỉnh nhân sự, cũng không biết có chuyện gì bế tắc thế, nhiều tiền như vậy rồi mà vẫn phiền não? Lâm Tịch khẽ hé môi nói: “Có thể đưa tôi về nhà không?”

Câu nói này khiến ba hồn bảy vía của tôi bay mất sáu, tim đập loạn nhịp. Đưa cô ta về nhà, về chỗ tôi sao? Tôi dìu cô ta đến cửa, cô ta đẩy tôi ra, lấy trong ví ra mấy trăm tệ nhét cho tôi: “Cảm... cảm ơn, nhà tôi ở...” Chưa nói hết cô ta gục xuống, tôi vội đỡ lấy. Thì ra cô ta muốn tôi đưa về nhà cô ta, vậy mà tôi còn tưởng cô ta muốn về nhà tôi chứ.

Tôi đỡ cô ta lên taxi, tôi vốn không muốn nhiều chuyện, nhưng cô ta thế này có thể về nhà được không? Tôi theo vào taxi, phía sau có người gọi: “Ân Nhiên!”

Vừa hay Sa Chức ra khỏi phòng bao tìm tôi, vẫn theo tôi suốt. Sa Chức lạnh lùng nói: “Không ngờ anh lại ăn khách tới vậy, lẽ nào cô ta cho anh nhiều tiền hơn tôi?”

Nghe thế người tôi lạnh toát, tôi không đáp, bảo lái xe đi đi.

Lâm Tịch dựa vào cửa xe, mấy cái khuy phía trên cố tình không cài, để lộ ra rãnh ngực quyến rũ. Dục vọng của tôi bỗng nhiên bị kích thích, tôi cảm thấy mình thật vô sỉ, lúc này thật sự muốn say sưa chìm đắm cùng cô ta như lần trước.

Tôi từng đến nhà cô ta nên quen đường, dìu đến trước cửa mới thấy sầu: quẹt thẻ còn cần mật mã nữa.

Tôi gọi Lâm Tịch mấy tiếng, cô ta chẳng phản ứng gì, nghĩ bình thường cô ta nghênh ngang như thế, tục ngữ nói nhân từ với kẻ địch là tàn nhẫn với chính mình, tôi đang tàn nhẫn với bản thân sao? Tôi đưa cô ta về nhà làm gì? Tôi vứt cô ta trước cửa rồi đi, vào thang máy thì lại thấy không nỡ, một đêm làm vợ chồng, cô ta còn từng mang cốt nhục của tôi...

Nhưng tôi vẫn quay lại, mua một chai nước áp lên mặt cô ta cho tỉnh, dường như chẳng có tác dụng gì, vẫn say bí tỉ. Lẽ nào... lại phải thuê phòng? Thuê một phòng trong khách sạn để cô ta ở đó là được.

Khi tôi dìu cô ta lên thì cửa mở, Vương tổng?

“Cậu đang làm gì vậy?” Vương tổng quát lên.

“Vương... Vương tổng, tôi... tình cờ... gặp ở quán rượu... Lâm ma... à không, Lâm tổng giám lúc đó... say quá, tôi, tôi...” Trong lòng có ý nghĩ đen tối, tôi nói cũng không tự nhiên nữa. Nếu chuyện cùng Lâm ma nữ mà để Vương Hoa Sơn biết được thì ông ta không giết tôi sao? Nhân viên khuân vác của công ty động vào người phụ nữ của mình, thế thành ra cái gì chứ?

“Tiện thể à.”

Tôi dìu Lâm Tịch vào trong, thả xuống sô pha rồi quay người đi. Vương tổng đuổi theo: “Ân Nhiên!”

“Có... chuyện gì, Vương tổng?”

“Cứ thế đi sao?” Ngữ khí của ông ta rất nhẹ nhàng, nhưng mà?

“Đúng, tôi... có việc.”

Vương tổng chầm chậm tiến lại chỗ tôi, tôi nhìn gương mặt hỷ nộ thường không thể hiện ra, tim đập thình thình, chắc chắn là chuyện đó rồi, nếu không tại sao ông ta vẫn còn muốn dính dáng tới tôi?

“Nếu cậu có việc thì hôm khác chúng ta nói chuyện vậy.”

“Cậu để lại số cho tôi.” Ông ta lấy điện thoại ra đợi tôi.

Hôm khác nói chuyện? Nói chuyện gì chứ? Chuyện cuộc sống? Lý tưởng? Tôi thật sự không muốn cho ông ta số, nhưng chẳng còn cách nào, hồi vào công ty có tư liệu gì là không viết chứ?

Tôi ủ rũ ra khỏi khu nhà của Lâm Tịch, nhưng cái phải đến thì rồi cũng sẽ đến. Lâm Tịch và Vương Hoa Sơn rốt cuộc có quan hệ gì? Hai năm liền không qua đêm với nhau... thế là bạn tình cái kiểu gì?

Dù tôi và Lâm Tịch có ngủ với nhau thì đó cũng là chuyện giữa hai chúng tôi, không liên quan gì đến người khác. Tôi sợ Vương Hoa Sơn làm gì chứ? Nhưng mà phiền phức thì không tránh được rồi.

Tôi rất muốn tiền của Sa Chức, tôi rất muốn cầm hai vạn của cô ấy cho bố tôi trả nợ. Chỉ một câu thôi, nhưng tôi không dám mở lời với Sa Chức, không phải da mặt tôi không đủ dày, ngoài việc tôi không muốn cô ấy coi thường ra tôi cũng không muốn qua lại với Sa Chức lắm.

“Cánh cổng thiên đường” từng có trai bao đã có cuộc làm ăn thân xác với Sa Chức, tên trai bao này khó khăn lắm mới câu được con cá béo, không muốn buông tay, tự cho mình thông minh tìm người chụp lén ảnh phòng the của mình với Sa Chức.

Sau khi bị Sa Chức đá, hắn ta dùng những tấm ảnh kia uy hiếp Sa Chức, nói nếu không cho cậu ta năm mươi vạn phí chia tay thì số ảnh này sẽ được gửi đến cho bố mẹ cô. Kết quả là hắn ta thê thảm, bị chặt mất ba ngón tay.

Xem ra, Sa Chức và tôi cũng không cùng thuộc một thế giới, vẫn nên ít dính dáng thì hơn. Sa Chức một lòng muốn tôi theo cô ấy chẳng qua là vì vừa mắt với dáng vẻ của tôi. Giống như những người đàn ông giàu có nhắm những cô phục vụ trong quán ăn vậy. Cô ấy muốn tôi cùng vui chơi một thời gian rồi đá đi, tôi được tiền, cô ấy thì được niềm vui...

Giao dịch như thế tôi cũng từng động lòng. Cô gái xinh đẹp lại nhiều tiền như vậy, chơi cùng cô ta một thời gian là được mấy chục vạn, khỏi cần phấn đấu rất nhiều năm, có ai không động lòng chứ?

Nhưng nói thực, những người có tiền đều thông minh hơn người nghèo nhiều. Tiền của họ dễ lấy thế sao? Sa Chức không phải loại người hiền lành, đó cũng là một trong những nguyên nhân tôi không nhận lời cô ấy.

Nhưng cô ấy lại rất kiên trì, kiểu không có được tôi là không chịu thôi khiến tôi cảm thấy bị sỉ nhục. Nếu lần đó ngồi cùng cô ta trong phòng bao, là tính hư vinh khiến tôi vui vẻ thì giờ cảm giác nhục nhã khiến tôi thấy mình thật đáng thương.

“Anh đoán xem tôi là người dân tộc nào?... Anh Ân đẹp trai, đang nghĩ gì thế?”

Cô ấy ngồi sát lại, ngón trỏ nâng cằm tôi lên, điều này khiến tôi giận dữ, cứ như bọn công tử thời xưa trêu ghẹo các cô gái nhà lành vậy.

“Sa Chức, tôi không biết tại sao chúng ta vẫn ngồi uống rượu với nhau...” Tôi chán nản nói.

“Tại sao? Tôi thích anh.”

“Sa Chức, sau này chúng ta đừng gặp nhau nữa.” Tôi nhìn cô ấy nói.

“Tại sao?”

“Tôi không muốn bị người khác coi thường, coi tôi là loại bám váy đàn bà. Mỗi lần đến ngồi cùng cô là cảm giác nhục nhã lại tăng lên một chút. Đồng nghiệp cũng coi thường tôi, giờ trước mặt họ tôi không thể ngẩng nổi đầu. Chúng ta kết thúc tại đây, sau này tôi làm việc chăm chỉ, cô cũng đừng làm phiền tôi nữa!”

Tôi nói nghiêm túc nhưng cô ấy lại cười khanh khách, khẽ vén lọn tóc rủ xuống mắt: “Anh nỡ rời xa tôi không?”

Đúng là tôi không nỡ, dù gì thì cô ấy cũng là người đẹp, đàn ông ai chẳng thích người đẹp. Ngay Lâm Tịch tôi hận đến thấu xương tôi cũng không nỡ. Thậm chí có lúc tôi ngốc nghếch nghĩ được nhìn người đẹp như thế cũng là một hạnh phúc.

Năm xưa vó ngựa Thành Cát Tư Hãn đạp đổ giang sơn Đại Tống, tràn qua Trung Á, Đông u, những nơi mặt trời chiếu tới, chim ưng bay qua chính là thảo nguyên của người Mông Cổ.

Nhưng người Mông Cổ có khai thác quản lý những vùng đất xâm lược được không? Thật ra mục tiêu chiến tranh của người Mông Cổ rất rõ ràng, cướp tiền, cướp lương thực, cướp đàn bà.

Tôi cũng vậy, thích tiền, thích phụ nữ. Dù là Lâm Tịch dung mạo tuyệt sắc, Bạch Khiết đoan trang nho nhã, hay Sa Chức khí chất bất phàm...

Nhưng hình như tôi đều kém họ một tầng thứ, đứng trước mặt họ tôi đều cảm thấy bất an, chứ đừng nói đến việc tay nắm tay đi dạo phố mua đồ, ăn cơm.

Sa Chức giơ ly rượu lên: “Ân Nhiên, anh có biết tôi làm gì không?”

“Kinh doanh sòng bạc.” Tôi đoán vậy, dù không phải sòng bạc thì chắc chắn cũng có liên quan. Nhưng là làm kinh doanh hợp pháp ở Ma Cao hay lén lút ở lục địa thì tôi không biết.

“Tôi sinh ra trong một ngôi làng nhỏ nghèo đói của dân tộc thiểu số, tách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài, đường cũng không có, chỉ có thể đi bộ. Trong thôn có mười một hộ, sống bằng nghề làm ruộng, trồng rau, chăn bò.

Trên mạng năm nào cũng có bầu chọn mười thôn trang đẹp nhất, nếu có bình chọn mười thôn nghèo nhất thì nơi tôi sinh ra sẽ nằm trong top mười. Bọn trẻ con chúng tôi học tiểu học ngày nào cũng phải đi qua đường núi gập ghềnh, trèo qua hai ngọn núi mới đến trường, năm nào cũng đi mưa về gió. Hồi còn nhỏ không biết khổ, giờ nghĩ lại mới thấy không phải khổ bình thường.”

“Học hết tiểu học thì phải đi học cấp hai ở thị trấn, điều kiện các gia đình trong thôn đều rất kém, đành phải bỏ học ở nhà phụ việc nông, tôi cũng vậy. Sau này lớn lên, mấy năm trước nhà nước thực hiện chính sách nông thôn, chính là thông điện, thông đường, thông điện thoại.